BİLECİK MÜLÂKATI VE MUSTAFA KEMAL PAŞA
Damat Ferit Paşa'nın iktidardan uzaklaştırılması ve Tevfik Paşa'nın sadrazamlığa getirilmesi Ankara ile İstanbul'un arasını bulmaya yönelik gayretlere karşı büyük bir engeli ortadan kaldırmıştı. Bu kabinede eski sadrazamlardan Ahmed İzzet Paşa Dahiliye Salih Paşa da Bahriye nezaretlerine getirilmişlerdi. Vatanseverliklerinden asla şüphe edilemeyecek iki eski sadrazama görev verilmesi İstanbul ile Anadolu'nun birbirlerine yaklaşması için atılmış çok olumlu bir adımdı. Çünkü her iki paşa da Kuva-yı Millîye'ye gösterdikleri yakınlıkla tanınmışlardı. Bilhassa Ahmed İzzet Paşa "Anadolu ile İstanbul'un zahiren münfekk batınen ve kalben muvafık olarak çalışmalarını" istemekte idi.12 Bu sırada İsmet (İnönü) Bey'den İzzet Paşa'ya İtilaf Devletleri'nin kendileriyle olacak münasebetlerinde Ahmed İzzet Paşa'dan başka kimsenin aracılığını kabul etmeyecekleri anlamında bir mektup geldi.13 Bunun üzerine Ahmed İzzet Paşa Mustafa Kemal Paşa'ya başvurarak görüşme isteğinde bulundu. Buna olumlu cevap veren Mustafa Kemal İzzet Paşa'nın Dahiliye Nezareti gibi önemli bir bakanlıkta bulunmasından dolayı Büyük Millet Meclisi'nin memnuniyetini belirtiyor; Türk milliyetçilerinin Wilson ilkelerine göre ülkenin bütünlüğünü sağlayacak bir yönetim kurulması amacını takip ettiklerini ve millî birliğin ancak T.B.M.Meclisi'nce tespit edilen şartlar uygulanırsa sağlanabileceğini ileri sürüyordu.14 İzzet Paşa'nın 1 Kasım 1920 tarihinde kabine toplantısında açıkladığı bu şartlar İstanbul Hükümeti'nin görüşlerinden büyük ölçüde uzaktı. Fakat izzet Paşa İtilaf Devletleri'nin bilhassa İzmir bölgesi Trakya malî denetim kapitülasyonlar ve Boğazların durumuyla ilgili olarak antlaşmada bazı değişiklikler yapmaya razı olabilecekleri yolunda Ankara'ya güvence vererek milliyetçileri tutumlarını değiştirmeye inandıracağını sanıyordu. Kabinenin de onayını alan Ahmed İzzet Paşa İzmit ve Sapanca hattından giden telgraf hattını bağlamak ve haberleşmeyi sağlamak için Bekir Efendi adında Anadolu tarafından da güvenilir sayılan bir telgraf memurunu göndermişse de Ankara Hükümeti bu memuru alıkoyarak iade etmemiştir. Sonunda kurmay yüzbaşı Neşet Bey İnebolu yoluyla Ankara'ya gönderildi.16 Birinci Dünya Savaşı'nda Mustafa Kemal Paşa'nın kumanda ettiği l6. Kolordu'nıın erkan-ı harbiyesinde bulunmuş olan Neşet Bey aynı zamanda Padişahın damadı ve Tevfik Paşa'nın oğlu olan kurmay binbaşı İsmail Hakkı Bey'in başkanlığında kurulmuş olan Padişahın kurmay heyetinde de görevli idi. Neşet Bey Anadolu ile ilişkileri gizlice devam ettirerek sarayın tertiplerinden Anadolu'yu haberdar etmekteydi.17 İşte bu kıymetli subaya bir şifre ile sözlü talimat veren Ahmed İzzet Paşa onu doğruca Mustafa Kemal Paşa'nın yanına gönderdi. Ankara'da yetkililerle görüşen Neşet Bey Büyük Millet Meclisi Hükümeti'nin kuvvet ve kudretini ortaya koyan bir muhtıra ile birlikte Meclis Başkanı Mustafa Kemal Paşa'nın bir davetnamesini getirdi. Bunda İstanbul Hükümeti'nin görüşme isteği kabul ediliyor ve görüşmenin Bilecik'te yapılması öngörülüyordu. Ayrıca İzzet Paşa'nın yanı sıra Salih Paşa'nın da gelmesi gerektiği belirtiliyordu.