Çene Neanderthal atalarımızda görülmeyen en nadir özelliklerimizden biridir. Iowa Üniversitesi’nde kraniyofasiyal biyoloji okuyan Nathan Holton mental_floss‘a yaptığı açıklamada: "Çenenin varlığı bizim modern insanı tanımlamakta kullandığımız bir şey. Bu bizim türümüzü tanımlayan bir özellik" diyor. Ve bunun kökeni hâlâ gizemini koruyor. Neden bir çenemiz var? Evrimsel bir amaca mı hizmet ediyor yoksa bizim zaman içerisindeki gelişimimizin rastlantısal bir ürünü mü?

Holton: "Modern insan kafatasının sadece bize özgü olan bütün özellikleri neden geliştiklerini anlamak açısından bizim açımızdan oldukça ilgi çekici" diyor. Holton ve ekibi bazı cevaplar bulmak için 40 kişinin çocukluklarından yetişkinliklerine kadarki yüz gelişimleri üzerinde çalışmalar yaptı. Ve çenelerimizin yüzlerimizin evrimleşmesiyle atalarımızınkinden daha küçük olacak şekilde geliştiği sonucuna vardılar - - tam olarak yaklaşık %15 daha küçük. İşte Holton’ın konuyla ilgili açıklaması:

"Örneğin Neanderthal’lara baktığınızda büyük fırlak çeneli yüzleri olduğunu görürsünüz. Yüzlerinin orta kısmı bizimkilerden çok daha çıkıntılıdır. Sonuç olarak yüzün üst ve orta kısmı ileriye doğru büyümüştür. Bir bakıma yüzün orta kısmının ve alt dişlerin ileriye itilmesi daha çok eğimli bir çene bölgesi oluşmasına neden olmuş. İnsanlarda yüzün orta kısmı çok kısadır bu nedenle çene kemiğimizin alt kısmı (namı diğer çene) daha fazla ileriye doğru gelişmiştir."

Biraz karışık gelebilir ama bu şu demek oluyor; insan yüzünün üst ve orta kısımlarının geriye doğru küçülmesiyle çene daha fazla öne çıkmış.

Peki neden en başta yüz küçülmüş? UI antropolog Robert Franciscus bunun insanların uygarlaşmasıyla ilgili olduğunu düşünüyor. İzole taş devrinden topluluk ağlarına dönüşmemizle birlikte artık daha fazla saldırgan bir şekilde savaşmamıza gerek kalmadı ve bireysel ilişkiler gelişmeye başladı. Hormonlarımız yön değiştirdi. Özellikle testosteron seviyeleri azaldı ve sonuç olarak vücutlarımız (ve yüzlerimiz) daha küçük hale geldi.

Franciscus: "Modern insanın birbirine bağlı sosyal ağ kurma konusunda avantajı olduğunu düşünüyoruz; daha kolay bilgi ve arkadaş alışverişinde bulunabiliyorlar bu bir yenilik; ve bunun olması için erkekler birbirlerini tolere ediyorlar; saldırganlıktan ziyade daha fazla ilgi ve merak olmalıydı ve bunun kanıtı da yüz yapısı" diyor.

Beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve yemek pişirmenin de küçük yüzlerimiz ve belirgin çenelerimiz üzerinde bir etkisi olabilir. Holton: "Çok daha az çiğniyoruz ve yiyecekleri gerektiği kadar çiğnemiyoruz; bunun nedeni ne olursa olsun çene veya kaş çıkıntısının olmaması ya da modern insanın kendine has özelliklerine baktığımız zaman bunların çoğu küçük bir yüz ile bağlantılı gibi geliyor" diyor.