Foruminci.net

Teşekkür Teşekkür:  0
Beğeni Beğeni:  0
Beğenmedim Beğenmedim:  0
Gösterilen sonuçlar: 1 ile 2 ve 2

Konu: Adıyaman İli Kültürel Detayları

  1. #1
    Nothing heard/said DilinJokeri - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik tarihi
    17.09.2010
    Bulunduğu yer
    ATATÜRKİYE
    Mesajlar
    48.318
    Post Thanks / Like
    Blog Girişleri
    17
    Mentioned
    27 Post(s)
    Tecrübe Puanı
    1000

    Standart Adıyaman İli Kültürel Detayları


    Adıyaman İli Kültürel Detayları


    Kültür

    Adıyaman coğrafyası çeşitli medeniyetlere sahne olmuş bir çok kültüre ev sahipliği yapmış nadir illerimizdendir. Giyimi-kuşamı oyunu düğünü geleneği-göreneği misafirperverliğihalısı kilimi cicimi ve heybesiyle zengin kültürel değerlere sahiptir.

    Efsanesi türküsü halk oyunları Adıyaman’ı dünyanın tanıdığı bir il haline getirmiştir. Binlerce yıllık zengin Adıyaman kültürünün bir ifadesi olan halk oyunlarımız ilimizi temsil etmiş bir çok başarılara imza atmıştır.

    Çiğ köfte içli köfte basalla (Ekşili köfte) çılbır mercimekli köfte yapıştırma ve hıtap Adıyaman’ın önde gelen yemek çeşitlerinden bazılarıdır.

    Müze

    1978 Yılında aşağı Fırat Projesi doğrultusunda yörede yürütülen kurtarma kazılarından elde edilen eserlerin İl Halk Kütüphanesinde depolanmasıyla Adıyaman’da ilk Müzecilik faaliyetleri başlamıştır.
    1982 Yılında modern binasına kavuşmuş ve bu tarihten sonra kendi binasında hizmet vermeye başlamıştır.

    Müzede arkeolojik eserler yanında yöresel kültüre ait etnografik eserler de sergilenmektedir.

    Paleolitik dönemden başlayarak bu döneme ait çakmak taşından yapılmış el baltaları kazıyıcılar ve kesici aletler Neolitik döneme ait çakmaktaşı ve obsidyen’den ok uçları Kalkolitik döneme ait pişmiş topraktan yapılmış çeşitli kaplar Tunç Çağına ait bronz mızrak uçları ve benzeri eserler Demir Çağına ait hiyeroglif yazıtlar çeşitli mutfak kapları ve süs eşyaları Helenistik döneme ait heykelmozaik yazıt ve çeşitli kaplar Roma dönemine ait heykel yazıt mozaik kandil koku şişesi çeşitli kaplar ve süs eşyaları Bizans dönemine ait çeşitli kaplar ve süs eşyaları İslami ve özellikle Selçuklu dönemine ait sırlı kaplar cam eserler ve süs eşyaları ile Osmanlı dönemine ait çeşitli eserler sergilenmektedir.

    Etnografik eser salonunda ise yöresel halı kilim ve cicim gibi el dokumaları kadın ve erkek giysileri gümüş takılar ile bakır mutfak eşyaları teşhir edilmektedir.
    Bunun yanında Klasik Helenistik Roma Bizans İslami Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait altın gümüş ve bronz sikkelerden örnekler görülebilir.
    Müzede 8.118 adet Arkeolojik 14.049 adet sikke ve 456 adet Etnografik eser olmak üzere toplam 22.623 adet eser bulunmaktadır.

    Müze Pazartesi günleri dışında her gün saat 08 – 12 ile 13.00 ve 17.00 arasında açıktır.

    Atatürk Bulvarı No: 8 / Adıyaman.
    Tel : (0416) 216 29 29 Faks: (0416) 216 98 98

    Kültür ve Tabiat Varlıkları

    Kültür Ve Tabiat Varlıkları (Tescilli )
    I – Merkez İlçe
    - Arkeolojik Sit Alanları
    ADI : YERİ:
    1- Pirin (Perre) Örenyeri Örenli Mahallesi
    2- Turuş Kaya Mezarları Kuyulu ( Turuş ) Köyü
    3- Belören Yerleşmesi Akpınar Köyü
    4- Haydaran Kaya Mezarları Taşgedik ( Haydaran )Köyü
    5- Kuşakkaya Örenyeri Kuşakkaya Köyü
    6- I Nolu Tümülüs Fırlaz Köyü
    7- II Nolu Tümülüs Fırlaz Köyü
    8- III Nolu Tümülüs Fırlaz Köyü
    9- IV Nolu Tümülüs Fırlaz Köyü
    10- V Nolu Tümülüs Fırlaz Köyü
    11- VI Nolu Tümülüs Fırlaz Köyü
    12- Kızılcahöyük Tümülüsü Kızılcahöyük Köyü
    13- Adıyaman Höyük Ulu camii Mah.
    14- Düdere Höyük Hasankendi Köyü
    15- Karapınar Höyük Karapınar Köyü
    16- Fırlaz Höyük Fırlaz Köyü
    17- Külaf Höyük Külafhöyük Köyü
    18- Battal Höyük Battalhöyük Köyü
    19- Turuş Büyük Höyük Kuyulu (Turuş) Köyü
    20- Turuş Küçük Höyük Kuyulu (Turuş) Köyü
    21- Bozhöyük Höyüğü Bozhöyük köyü
    22- Yassıhöyük Karahöyük Köyü
    23- Karahöyük Höyüğü Karahöyük köyü

    - Dini Ve Kültürel Yapılar
    1- Palanlı Mağarası Palanlı köyü
    2- Malpınar Kaya Yazıtı Durak Köyü / Malpınar mezrası
    3- Burç Anıt Mezarı Burç Köyü
    4- Haydaran Kaya Kabartması Taşgedik (Haydaran) Köyü
    5- Ulu camii Ulu cami Mahallesi
    6- Eskisaray Camii Eskisaray Mahallesi
    7- Çarşı Camii Eskisaray Mahallesi
    8- St. Paul Kilisesi Mara Mahallesi
    9- Abuzer Gaffari Türbesi İpekli (Elifi) Köyü
    10- Mahmut El Ensari Türbesi İpekli ( Elifi) Köyü
    11- Abdurrahman-i Erzincan-i Türbesi İndere (Zey) Köyü
    12- Hasan-i Mekki Türbesi Hocaömer Mahallesi
    13- Zeynel Abidin Türbesi Uludam Köyü (Akyurt Mezrası)
    14- Amr Bin Ümeyye Türbesi
    15- Şeyh Habip Türbesi Stadyum Yanı
    16- Beşiroğlu İbat Türbesi Hocaömer Mahallesi
    17- Kazgan Baba Türbesi Ova Kuyucak /Gazihan Mezrası
    18- Çıplak Dede Türbesi Sarıharman köyü
    19- İsak Peygamber Türbesi Kab camii Mahallesi

    -Sivil Mimari Yapılar
    1- Göksu Köprüsü Gümüşkaya Köyü
    2- Cumhuriyet İlkokulu Sıratut Mah.
    3- Eski Askerlik Şube Binası Varlık Mah.
    4- Paşa Hamamı Kab cami Mah.
    5- İsmet Tanrıverdi Evi Durukaynak Köyü
    6- Çevre kahvesi Kab cami Mah. Oturakçı pazarı
    7- Tuzhanı Kab cami Mah. oturakçı pazarı
    8- Değirmenli Ev Ulu cami Mah. 270 Ada 6 Parsel
    9- Tonozlu Dükkanlar ( 5 adet) Kab cami Mah. 430 Ada 24 25262732 Parsel
    10-Tuzhanı Çevresindeki Dükkanlar (28 Adet) Kab cami Mah. Oturakçı Pazarı

    BESNİ İLÇESİ

    - Arkeolojik Sit Alanları
    1- Sofraz Büyük Tümülüs Üçgöz (Sofraz) Beldesi
    2- Sofraz Küçük Tümülüs Üçgöz (Sofraz) Beldesi 3- Sesönk Tümülüsü Yeniköy Köyü
    4- Atmalı Kaya Mezarları Atmalı ( Özbağlar ) Köyü
    5- Yeniköy Kaya Mezarları Yeniköy Köyü
    6- Hacıpınar Yerleşmesi Çomak / Höyük Mezrası
    7- Çakır Höyük Çakırhöyük Beldesi
    8- Yukarı Söğütlü Höyüğü Yukarı Söğütlü Köyü
    9- Taşlıyazı Höyük Taşlıyazı (Telbizek) Köyü
    10- Hozgiş Höyük Yeniköy / Hozgiş Mezrası
    11- İkiz Höyük Çakırhöyük Beldesi
    12- İnlice Höyük İnlice Köyü
    13- Zirce Höyük Yayıklı Köyü
    14- İznik Höyük İznik Köyü
    15- Levzin Höyük İznik Köyü
    16- Beşyol Höyük Beşyol Köyü
    17- Tekağaç Höyük Tekağaç Köyü
    18- Fal Höyük Kutluca Köyü
    19- Kargalı Höyük Kargalı Köyü
    20- Şambayat Höyük Şambayat Beldesi
    21- Tavaş Höyük Aşağı Söğütlü Köyü
    22- Mırıktıl Höyük Yoldüzü Köyü
    23-Hementil Höyük Sarıkaya Köyü
    24- Hürük Höyük Beşyol / Hürük Mezrası
    25- Höyük Höyüğü Çomak / Hüyük Mezrası
    26- Köseceli Höyük Köseceli Köyü
    27- Mozaikli Yapı Oyalı Köyü
    28- Sofraz (Üçgöz) Nekropol’ü Üçgöz Beldesi
    29- Suvarlı Kaya Mezarları Suvarlı Beldesi

    - Dini Ve Kültürel Yapılar
    1- Kızılca oba Camii Eski Besni
    2- Kurşunlu Camii Eski Besni
    3- Ali Paşa Camii Eski Besni
    4- Ulu camii Eski Besni
    5- Öksüz Minare Üçgöz Beldesi
    6- Mustafa Paşa Camii Üçgöz Beldesi
    7- Hasan Paşa Camii Üçgöz Beldesi
    8- Hacı Ali Bey Türbesi Üçgöz (Sofraz) köyü
    9- Cüneyid Dede Türbesi Süphane Köyü
    10- Zeyva Türbesi Merkez
    11- Hacı Zeyrek Türbesi Merkez
    12- Halil Baba türbesi Merkez
    13- Mustafa Baba Türbesi Merkez
    14- Tılamız Baba Türbesi Merkez

    - Sivil Mimari Yapılar
    1- Bekir Bey Hamamı Eski Besni
    2- Meydan Hamamı Eski Besni
    3- Celladın Köprüsü Eski Besni
    4- Tahta oba Köprüsü Eski Besni
    5- Nazhutan Köprüsü Eski Besni
    6- Tabakhane Köprüsü Eski Besni
    7- Mağaraönü Köprüsü Eski Besni

    - Askeri Yapılar
    Besni Kalesi Eski Besni

    KAHTA İLÇESİ

    - Arkeolojik Sit Alanları
    1- Nemrut Dağı Kutsal Alanı Karadut Köyü
    2- Arsameia Kutsal Alanı Kocahisar Köyü
    3- Kaya Yerleşimi Akıncılar Beldesi

    - Dini Ve Kültürel Yapılar
    1- Karakuş Tümülüsü (Anıtmezar) Çukurtaş Köyü
    2- Hz.Süraka Türbesi
    3-İzinoğlu Türbesi Büyükbey köyü
    4-Hacı Yusuf Sarıdana köyü
    5-Yinoğlu Türbesi
    6-Kemaliye Camii Merkez

    - Sivil Mimari Yapılar
    Cendere köprüsü Kesertaş köyü

    - Askeri Yapılar
    Yenikale Kocahisar Köyü

    - Doğal Sitler
    Cendere Kanyonu Kocahisar köyü

    GERGER İLÇESİ

    - Arkeolojik Sit Alanları
    1- Sutepe Örenyeri Sutepe Köyü
    2- Gerger Kalesi Kaya Anıtı Oymaklı Köyü

    - Dini Ve Kültürel Yapılar
    Üzeyir Peygamber Türbesi Alidam köyü

    - Askeri Yapılar
    Gerger Kalesi Oymaklı köyü

    SAMSAT İLÇESİ

    - Dini Ve Kültürel Yapılar

    1- Melik-ül Efdal Türbesi Bakacak dağı
    2- Saffan Dede Türbesi Taşkuyu köyü
    3- Küçük Hasan Türbesi Merkez
    4- Şeyh Hamza Türbesi Kırmacık köyü
    5- Şeyh Hasan Türbesi Uzuntepe köyü

    SİNCİK İLÇESİ

    - Arkeolojik Sit Alanları
    1- Derik Kutsal Alanı Keşgün Köyü

    GÖLBAŞI İLÇESİ

    - Arkeolojik Sit Alanları
    1- Azaplı Höyüğü Balkar Beldesi
    2- Kavkutlu Höyük Harmanlı Beldesi

    - Sivil Mimari Yapılar
    1- Vijne Köprüsü Harmanlı / Yaylacık Köyü
    2- Altınlı Köprü Yolbağ Köyü
    3- Tren İstasyon Yapıları ( 6 adet ) İstasyon Mah.

    - Doğal Sitler
    1- Gölbaşı Gölü Gölbaşı / Merkez
    2- İnekli Gölü Gölbaşı / İnekli Köyü
    3- Azaplı Gölü Gölbaşı / Azaplı Köyü

    ÇELİKHAN İLÇESİ

    - Arkeolojik Sit Alanları
    Zerban Höyük Pınarbaşı Beldesi

    TOPLAM :
    Tek Yapılar : Askeri 3 Dinsel 45 Sivil 57 Toplam : 105
    Sitler : Doğal 4 Arkeolojik 61 Toplam: 65
    Genel Toplam : 170

    - Korunan Alanlar
    Oturakçı Pazarı : Oturakçı Pazarı Adıyaman Şehir Merkezinde bulunmakta olup bu tarihi çarşıda
    yöreye özgü halı kilim cicim çanta heybe vb. el sanatı ürünleri satılmaktadır.


    Kütüphane

    - İl Halk Kütüphanesi :
    1957-1958 Yılında Merkez Biraralık İlkokulunda okul kütüphanesi sonraları Belediye binasının bir bölümünde bir süre Halk Eğitim Merkezi salonunda hizmet vermiş olan kütüphane 1965 yılında “ A Kütüphane Tip Projesi’yle inşa edilen bugünkü binasına taşınmıştır.

    - İl Halk Kütüphanesinin Bölümleri :
    * Çocuk Bölümü
    * Yetişkinler Bölümü
    * Süreli Yayın Bölümü
    * Görme Ve İşitme Engelliler Bölümü
    * Bilgisayar ve İnternet Bölümü
    * Gezici Kütüphane

    Kütüphane bulunmayan yerleşim birimlerindeki kitap dostlarına gezici kütüphane otobüsü ile kütüphanecilik hizmet götürülmektedir. Gezici Kütüphane ile il merkezinde Mahalle ve semtlere kırsal kesimde köy ve kasabalara 15 günde bir dönüşümlü olarak hizmet götürülmesi sağlanmaktadır.


    Güzel Sanatlar Galerisi

    Adıyaman’da Güzel Sanatlar Galerisi İl Halk Kütüphanesinin giriş katında hizmete açılmıştır. Galeride yıl boyunca resim fotoğraf heykel el sanatları v.b. sergileri açılmakta olup sergiler ilgi ile izlenmektedir.

    Atatürk Cad. No: 8

    Tel: 0416 216 11 15


    Adıyaman Mutfağı

    Adıyaman mutfağı yemek çeşitleri bakımından çevre illerle benzerlik göstermekle beraber; gerek yemeklerin adı ve gerekse de yapılış şekli ve tadı bakımından kendine has zengin bir yapıya sahiptir. Yemeklerin temelini et buğday ürünleri bakliyat ve sebze oluşturur. Tat verici olarak bütün yemeklerde soğan sarımsak salça pul biber maydanoz kuru nane ve diğer baharatlar kullanılmaktadır. Güneyanadolu Bölgesi mutfak kültürü özellikleri taşıyan Adıyaman mutfağında yemeklerin yanında değişik salatalar da yenir. Adıyaman yemeklerinin kendine özgü damak tadı vardır. Lezzete önem verilir.


    Adıyaman Yemeklerinin Başlıcaları :


    Çorbalar
    • Meyir Çorbası
    • Alaca Çorbası
    • Malhıta Çorbası
    • Tarhana Çorbası
    • Mercimek Çorbası
    • Yoğurtlu Çorba
    • Un Çorbası
    • Dövme Çorbası
    • Pıtpıtı Çorbası


    Sebze Yemekleri
    • Adıyaman Tavası
    • Parmak Kebap
    • Dolma-Sarma
    • Yeşil Fasulye Sulusu
    • Dövmeç


    Pilavlar
    • Karıştırmalı pilav
    • Kavurmalı Pilav
    • Mercimekli pilav
    (Bütünmercimekle yapılacak)
    • Şahreli (şehriyeli) pilav
    • Tavuklu pilav
    • Meyhane pilavı
    • Domatesli pilav
    • Ciğerli pilav


    Köfteler
    • Kavurmalı sıcak köfte
    • Kel köfte
    • Yarpızlı (Yarpuzlu) köfte
    • Ekşili köfte


    Pideler
    • Kavurmalı hıtap
    • Ot hitabı
    ( körnıen nanecük haldar v.s)
    • Peynirli ekmek
    • Tava kılloru
    • Semsek
    • Besmet (Peksimet)
    • Bazlama
    • Taplama
    • Katmer
    Mancalar (Salatalar)
    • Yarpız (Yarpuz) mancası
    • Pirpirim salatası
    • Patates salatası


    Cacıklar
    • Pirpirim cacığı
    • Kabak cacığı
    • Marul cacığı
    • Yarpız (Yarpuz ) cacığı


    Tatlılar
    • Tene helvası
    • Top helvası
    • Nişe bulamacı
    • Şilik
    • Heside
    • Aşure
    • Kesme
    • Peynirli irmik helvası
    • Kaşık tatlısı
    • Burma Tatlısı


    Giyim – Kuşam

    Adıyaman’da giyim kuşam şehir merkezinde ve ilçe merkezlerinde geleneksel biçimini yitirmekle beraber kırsal kesimde geleneği koruyan kıyafetlere rastlamak mümkündür. Kadın ve erkek giyiminde Adıyaman yöresi özelliklerini en iyi yansıtan asırlar boyu süre gelmişgünümüzde ise yok olmaya yüz tutmuş yöresel kıyafetlerimiz bugün sadece kırsal yöredeki halkımızca tüm özelliklerini muhafaza eder şekilde kullanılmaktadır.

    Şehir merkezinde ise kadın ve erkek kıyafetlerinin geleneksellikten uzaklaşarak modernleştiği görülmektedir. Adıyaman ilinde gerek erkek gerekse kadın kıyafetlerinde özellikle son yıllarda genelde şehir merkezinde geleneksel giyimin tamamıyla terk edildiğiancak kırsal kesimde kültürümüzün özünü yansıtacak önem ve değere sahip kıyafetleri büyük bir zevkle giyildiği görülmektedir.

    Kadın Kıyafeti
    Kadın kıyafetinde baş süslemesi oldukça ayrıntılıdır. Terlik adı verilen özel bir başlığın etrafına puşu diye bilinen bir bez sarılır. Daha sonra bunun üzerine gümüş işlemeli ve kenarlarından gümüş paralar sarkan bir taç geçirilir. Bu gümüş paraların yerine kadının ailesinin mali durumuna bağlı olarak altın liralar da takılabilir. Sonra bu baş süslemesinin üzerine dört metre eninde bir keten örtülür ve bu ketenin iki ucu çene altından geçirildikten sonra başın arkasında bağlanır. Genç kızlar baş süslemesini aynı biçimde bağlarlar ama keten örtmezler. Eskiden kadın takıları arasında ailenin maddi durumuna bağlı olarak tercih edilen altın ya da gümüş kemerleri “Çelen” adı verilen ve başın iki yanından sarılıp arkada bağlanan altın başlığı ve 15 ila 20 adet misket şeklinde altın toplardan oluşan “hab” adıyla bilinen gerdanlıkları ve başka yörelerde “gıramuse veya gıramusa” da genilen “kıramus” adlı iri altın liralardan oluşturulan bir başka boyun takısını görmek mümkündür. Günümüzde ise fanteziye yönelik altın çeşitleri kullanılmaktadır.


    Erkek Kıyafeti

    Kadın kıyafetindeki değişiklik sürecini kıyafetlerinde de görmek mümkündür. Son yılardaki hızlı değişim giysi kültürümüzde kalıcı etkiler bırakmıştır.
    Kırsal kesimlerde yöresel kıyafetlerin örneklerine rastlamak mümkündür. Dağ köylerinde kıl kumaştan yapılmış şalvar Aba denilen ceket ve yakasız gömlekten ibarettir. Aba yakalı ve yakasız şekilleri olan bir çeşit gömlektir. Ayakta çorap ve yemeni bulunmaktadır.

    Şalvar ve yakalı veya yakasız gömlekle bütünleşen kıyafetin üzerine “fillik kuşak” denilen ipekpüsküllü beyaz renkte bir kuşak sarılmaktadır. Kıyafet “fillik kuşak” adıyla bilinen beyaz ipek püsküllü bir kuşak sarılarak tamamlanır. Ayağa ise el örgüsü çorap ve üzerine yemeni giyilir.Erkek kıyafetlerinde kıl kumaştan yapılan şalvarlar ve abalar günümüzde varlığını yitirmeye başlamıştır.



    Yaşam Biçimi

    Adıyaman ili mağara devrinden itibaren günümüze kadar çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış bir çok kültürün yoğrulup özleştiği; sözü giyimikuşamı oyunu düğünü ve hayatın çeşitli dönemleriyle (doğumevlenmeölüm) ilgili adet ve inançları misafirperverliği insan sevgisi hayat felsefesi dünya görüşü halısı kilimi cicimi heybesi ile zengin bir yaşayan halk kültürüne sahiptir.

    Folklor açısından bilimsel alan araştırmalarına konu olabilecek birikime sahip çoğu yerde rastlanmayacak kadar özgün ve zengin kültürel değerler hazinesi olan Adıyaman ili günümüze kadar detaylı yeterli bir çalışmaya konu olmamıştır. Ancak bilimsel araştırmalar için bir ön çalışma başlatılmış bulunmaktadır.

    Türk ve yabancı bilim adamlarının yapmış olduğu arkeolojik kazılar neticesinde elde edilen bilgiler doğrultusunda milattan önceki dönemlerde bile insanların yaşadığı zengin medeniyetlerin varlığını kanıtlayan Pirin Mağaraları ve günümüze kadar tahrip olmadan gelebilen tarihi eserleri ile insanlık tarihi ve kültürü açısından açık hava müzesi hususiyetini haizdir. Folklorumuzun bugüne gelişinde bu yapının şüphesiz etkisi vardır.

    Teknolojinin ilerlemesi ve iletişim araçlarının gelişip yaygınlaşması ile kültürlerin daha hızlı kaynaşması ve değişmesi arasında sıkı bir bağ vardır. Bu kaynaşma ve değişim sürecini Adıyaman İlinin folklorik bir çok unsurlarında da görmek mümkündür. Bu değişime giyim-kuşam örf adet gelenek ve göreneklerin yanı sıra değer yargılarında da rastlamaktayız.




    tüm yaralarım gerçek ama onları bana veren tüm insanlar yalan ..

  2. #2

    www.foruminci.net

    MeY - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik tarihi
    23.02.2009
    Bulunduğu yer
    sözün bittiği yer..
    Mesajlar
    30.861
    Post Thanks / Like
    Blog Girişleri
    90
    Mentioned
    14 Post(s)
    Tecrübe Puanı
    1000

    Standart

    keşke tüm türkiyeyi gezebilsem





Bu Konudaki Etiketler

Yetkileriniz

  • Konu Acma Yetkiniz Yok
  • Cevap Yazma Yetkiniz Yok
  • Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
  • Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok
  •  

  • Şikayet, Telif hakları ve Yasal bildirimler için tıklayın.
  • .

    İletişim: [email protected]