Erken evlilik çok kardeşlilik eğitimsizlik gibi durumları yaşayan aileler bu konu da daha çok risk altında.


Son zamanlarda sık sık gündeme gelen çocuk kayıpları ve ölümleri Türkiye'nin yüreğini burkuyor. Çocuk istismarları hakkında merak edilen soruları Psikiyatri Uzmanı Dr. Ayhan Akcan'a sorduk.

Dr. Akcan bu konuda yapılması gerekenleri anlatırken çocuklarda oluşabilecek hasarlara da dikkat çekti.

İstismar çocuğa yapılmaması gereken her şeydir

Çocuğun fiziksel ruhsal ve sosyal gelişimini olumsuz etkileyen durumdur. İstismar kısacası bir çocuğa yapılmaması gereken her şeydir. Dayak taciz küfürlü konuşma çalıştırma okula göndermeme odaya kapatma... İhmal ise yapılması gerekenleri yapmama halidir. Okula göndermeme aç bırakma sevgi göstermeme ilgisizlik terk etme...

Duygusal fiziksel cinsel istismar olabilir. Bu istismarların şekli süresi ve şiddeti çocukta kalıcı hasar bırakabilir. Psikolojik olarak bu hasarların en sık görülenleri uykusuzluk korku yalnız kalma isteği okula gitmek istememe ağlama kekeme alt ıstlatma vb. durumlardır. Hastalık olarak ise depresyon travma sonrası stres bozukluğu ve korkulardır.

Riskli aileler hangileri

Bu konu tüm dünyada çocuk hakları olarak kabul gördükten sonra yaygın bir şekilde dikkate alınmaya başladı. Bizde bile son yirmi yıldır hassasiyet gelişti. Çalışmalar yapılmaya başlandı.

Ayrıca anne ve baba risk oluşturmaya başladı. Ayrı ebeveyn erken yaşta çocuk sahibi olma çok kardeşlilik ebeveynde akıl hastası yoksulluk işsizlik eğitimsizlik göç madde bağımlılığı... Bu durumda olan aileler riskli ailelerdir. Çocuk içinde ruhsal rahatsızlık gelişme geriliği fiziksel hastalık sakatlık vb. durumlar risktir.

Medyanın bu olayları gündeme taşıması olayları arttırır mı?

Çocuk istismarında önce farkındalık ardından duyarlılık ve devamlılık esastır. Medya bence farkındalığı artırıyor. Ardında bu konuda sosyal devlet ve kurumlar devreye girmeli. Bu alanda sıkıntı var. Henüz organize olunmuş değildir. Bu organizasyon için ciddi kaynak ve eğitimli personel gerekiyor. Tahmini acil devlet korumasına alınması gereken çocuk sayısı 400 bin istismara uğrayan çocuk sayısı ise 4 milyon civarında.

'Faili bulundu iş halloldu' mantığı günü kurtarır

Bu olayların çözümünün mümkün. Zaten çözemez isen uygar çağdaş ve AB ülkesi olamazsın. Sosyal devlet bu. Ama önce bizleri dinlemeleri gerekiyor veya yasada yer almak kaydı ile psikolog psikiyatri çocuk doktoru ünvanı olanları. Sosyal çalışmacı çocuk gelişim uzmanı kriminal halk sağlığı uzmanlarını tanımaları gerekiyor.

Olayı polisiye yaklaşımla 'Faili bulundu iş halloldu' mantığı günü kurtarır. Önemli olan zamanında müdahale farkındalık duyarlılık ve devamlılıktır. Hastane merkezli çocuk koruma merkezlerinde aile risk analizini yapan sosyal çalışmacılar olmalı. Acillerde "merdivenden düşmelerin(!)" altı deşilmeli takip edilmelie ve en önemlisi okullarda çocuklara bilgi verilmeli. Anne ve babaya destek sağlanmalı. Doğurulan değil bakılan çocuk topluma kazandırılan çocuktur.