Konu: Elementler ve Kullanım Yerleri

21. Skandiyum (Sc):
Cıva buharlı lambaların içine katıldığında güneş ışığına benzer çok verimli bir ışık kaynağı oluşturur. Bu nedenle bu element güçlü ışıklandırmalarda kullanılır. Radyoaktif izotopu olan Sc-46 rafinerilerde ham petrol ve benzeri maddeler için iz sürücü olarak kullanılır. Sızıntı tespit edicilerde ve uzay endüstrisinde kullanılmasının yanı sıra tohum yeşertici kimyasalların bileşiminde de yer alır.

22. Titanyum (Ti):
Çeşitli metallerle birlikte kullanılan çok önemli bir alaşım elementidir. Bu alaşımlar hafiflik sağlamlık ve ısıya dayanıklılığın önem taşıdığı endüstrilerde kullanılır. Titanyum çelik kadar dayanıklı ancak ondan %45 daha hafiftir. Alüminyumdansa %60 daha ağır olmasına karşın 2 kat daha dayanıklıdır. Dayanıklılığı ve asitlere karşı dirençli oluşu nedeniyle çeşitli alaşımların yapısına katılır. Deniz suyuna karşı eşsiz bir dayanıklılığa sahip olması nedeniyle deniz suyundan tatlı su elde edilen tesislerde ve tuzlu suya temas eden gemi donanım parçalarının yapımında kullanılır. Kalıcılık ve kapatıcılık özelliği nedeniyle farklı tipteki boyaların yapısına da katılır. Kızılötesi ışığı yansıtma özelliği gösteren titanyum boyasından ısı nedenli görüş kaybının yaşandığı güneş gözlemevlerinde de yararlanılır. Titanyum tetraklorit bileşiği camların renklendirilmesinde kullanılır. Beyaz ve iyi kapatıcı bir pigment olan titanyum dioksit (TiO2) de silgi kağıt boya ve benzeri maddelerin yapımında kullanılır. Safir ve yakut kristallerinin yıldız şekilleri içeriklerindeki titanyum dioksitten ileri gelir.

23. Vanadyum (V):
Paslanmaz çelik üretiminde önemli bir katkı maddesidir. Çelik yüzeylerinin titanyum kaplanması işleminde de bağlayıcı element olarak kullanılır. Vanadyum pentoksit bileşiği seramik yapımında katalizör ve boya sabitleyici olarak kullanılır. Ayrıca süperiletken mıknatısların yapımında çok dayanıklı ve uzun ömürlü alaşımların eldesinde de kullanımı vardır.

24. Krom (Cr):
Çeliğin sertleştirilmesinde paslanmaz çelik üretiminde ve çeşitli alaşımların eldesinde kullanılır. Özellikle otomobil parçalarında ve kesici aletlerde korozyon önleyici kaplama olarak kullanımı da yaygındır. Yüksek erime sıcaklığı nedeniyle tuğla ve kalıp yapımında da rağbet görmektedir. Krom cama zümrüt yeşili bir renk verir ve sık tercih edilen bir katalizördür. Yakut ve zümrütün rengini veren de krom elementidir.

25. Manganez (Mn):
Kuru pillerde depolarizatör olarak ve cam üzerinde demir kirliliği nedeniyle oluşan yeşil rengi yok etmede kullanılır. Ametist taşının rengini veren de manganezdir. Çelik ve pil üretiminde demiryolu makaslarının ve kasaların yapımında ayrıca seramik sanayiinde kullanılır. Güçlü bir oksitleyici olan permanganat (MnO4) eczacılık çalışmalarında nicel analizlerde kullanılır. Canlılar için önemli bir eser element olan manganez özellikle hayvanlarda B1 vitamini kullanımında rol oynar.

26. Demir (Fe):
Bitkilerin ve hayvanların yaşamı için son derece önemli bir element olan demir hemoglobin pigmentinin yapısında da oksijen taşıyıcı olarak işlev görür. Saf halde demir olarak sıklıkla karbon ve diğer metallerle alaşım halinde kullanılır. İnşaatlarda beton kolon kiriş ve yüzeylerin güçlendirilmesinde kullanılır. Çelik sanayiinin ana hammaddesidir.

27. Kobalt (Co):
Demir nikel ve diğer metallerle birleştirilerek "Alnico" adı verilen ve alışılmışın dışında manyetiklenme gücüne sahip olan alaşımın eldesinde kullanılır. Manyetik ve paslanmaz çelik eldesinde jet türbinlerinde ve gaz türbin jeneratörlerinde kullanılan alaşımların üretiminde de yararlanılır. Dayanıklı ve oksitlenmeye karşı dirençli bir metal olması nedeniyle elektrolizle kaplama işleminde de kullanılır. Porselen ve cam sanayilerinde kalıcı ve parlak mavi rengin üretilmesinde kobalt tuzları kullanılmaktadır. Canlıların beslenmesinde de önem taşımaktadır. Kobalt-60 izotopu kanser tedavisinde kullanılır.

28. Nikel (Ni):
Paslanmaz çelik başta olmak üzere korozyona dirençli alaşımların eldesinde kullanılır. Bakır-nikel alaşımlarından yapılan tüpler deniz suyundan tatlı su elde edilen tesislerde kullanılır. Madeni paraların nikel-kadmiyum pillerin ve zırh kaplamalarının yapımında da yararlanılır. Nikel kaplama diğer metalleri koruyucu özelliktedir. Korozyona karşı dayanıklı oluşu nedeniyle elektrolizle kaplama işlemlerinde de tercih edilir.

29. Bakır (Cu):
Bakırın en önemli kullanım alanı elektrik-elektronik sanayidir. Elektrik iletkenliği çok yüksektir. Madeni para ve silah yapımında kullanılan metal alaşımlarının büyük çoğunluğu bakır içerir. Diğer alaşımları da kuyumculukta ve bronz heykelciliğinde kullanılır. Pirinç ve bronz bakır alaşımlarıdır. Tarımda su yosunu öldürücü (algasit) olarak kullanılır. Şekerlerle yapılan analitik kimya testlerinde kullanılan Fehling çözeltisi gibi çeşitli bileşimler de bakır içerirler.

30. Çinko (Zn):
Diğer metallerle çok sayıda alaşımın yapısına katılır. Otomotiv elektrik ve donanım endüstrilerinde kullanılan döküm kalıplarının yapımında da çinko yer alır. Demir ve benzeri metallerin korozyona karşı önlem amacıyla galvanizlenmesinde de kullanılır. Çinko oksit; boya yazıcı mürekkepleri sabun tekstil ürünleri elektronik aletler kauçuk yan ürünleri yer kaplamaları plastik ve kozmetik ürünler gibi günlük yaşamımızın çeşitli tamamlayıcılarında karşımıza çıkmaktadır. Çinko sülfit floresan özelliğe sahiptir ve parlak kadranların floresan lambaların X-ışını ve televizyon ekranlarının yapımında kullanılır. Hayvanların beslenmesinde de önemli bir yer tutmaktadır.