SUYUN İYONLAŞMASI pH ve pOH
Duyarlı ölçü araçları ile yapılan ölçmeler suyun az da olsa elektrik akımını ilettiği gösterir. Suyun iyonlaşması ;
H2O H+(suda) + OH–(suda) ΔH = +573 kJ Suyun iyonlaşma denge bağıntısı ise;
K d = [H+] [OH–] / [H2O]
Denge halinde H2O nun derişimi değişmeyeceğinden K d x [H2O] çarpımı sabittir. Bu sabite suyun iyonlaşma sabiti denir. K su ile gösterilir.
K su = [H+] [OH–] 25oC’ta iyonlaşma sabiti 1.0 x 10-14 dür. H+ derişimini X kabul edersek OH– derişimide X’ e eşittir.
1.0 x 10-14 = [H+] [OH–] ise X2 = 1.0 x 10-14 ise X = 1.0 x 10-7 olur. Böylece ;
25oC’ ta [H+] = [OH–] = 1.0 x 10-7 mol / L olur.
Bir ortamın asitlik derecesi; ortamda bulunan H+ molar derişimi ile bazlık derecesi; OH– iyonunun molar derişimi ile ölçülür.
Asitlik derecesi pH ile bazlık derecesi de pOH ile gösterilir.
pH = log 1/ [H+] = - log H+ pOH = log 1/ [OH–] = -log [OH]
pH = -log 1.0×10-7 = pH = 7 pOH =7
ÖRNEKLER
6. 5×10-4 mol HBr ile 500 ml çözelti hazırlanıyor. Bu çözelti için;
a. H+ ve OH— derişimlerini
b. pH ve pOH değerlerini hesaplayınız.
M = n / V M = 5×10-4 / 5×10-1 = 1.10-3 molar [H+] = 1.10-3 molar
Ksu = [H+] [OH–] = 1.10-14 = 1.10-3x [OH–] [OH–] = 1.10-11 molar
b. pH = -log [H+] pH = 3
Çözüm:
pOH =-log [OH–] pOH = 11
Not : pH<7 ise ortam asidiktir.
pH=pOH ise ortam nötr.
pH>7 ise ortam baziktir.
İndikatörler : Asit baz çözeltilerinin pH sını belirlemede kullanılan maddelerdir.İndikatörler zayıf asit veya zayıf baz oldukları için ortamın hidrojen iyonu derişimine karşı çok duyarlıdır. Bu yüzden belirli pH aralıklarında renk değiştirirler.
İNDİKATÖR
Rengin değiştiği pH
Düşük pH’daki renk
Yüksek pH’daki renk
Metil oranj
Turunsol
Fenolftalein
31- 44
7
82 - 10
Kırmızı
Kırmızı
Renksiz
Sarı
Mavi
Kırmızı


HBr kuvvetli bir asittir ve çözeltisinde tamamen iyonlarına ayrılır. Bu nedenle asidin derişimi H+ derişimine eşittir.