EVLAT EDİNME bir çocuğun ya da gencin çocuğu olmayan bir başka kişinin evladı yani çocuğu olmasını sağlayan yasal bir işlemdir. Çocuk sevmesine ve istemesine karşın çocuk sahibi olamayan çiftler ya da bireyler çeşitli nedenlerle gerçek aileleri tarafından bakılamayan çocukları yetiştirmeyi üstlenirler. Ev*lat edinme tüm toplumlarda yüzyıllardan beri süregelmiştir. Bugün ise çocuksuz ailelerin ya da kişilerin çocuk özlemlerini gidermenin yanı sıra kimsesiz çocukların güvenli bir ortamda büyütülmelerini sağlamak için ko*şullarının içinde bulunulan toplumun gele*neklerine uygun yasalarla belirlendiği hukuk*sal bir kurumdur.

Evlat Edinmenin Yasal Düzenlenişi

Bazı batı ülkelerinde evlat edinme evlat edinmek isteyen kişilerin resmi ya da özel kuruluşlara başvuruda bulunmasıyla gerçek*leşir. Aynı başvuruyu çocuğunu evlatlık ola*rak vermek isteyen aileler de yapabilir. Bu başvurudan sonra kuruluş evlat edinecek olanların sağlık durumunu eğitim düzeyini geçim olanaklarını ve etnik kökenlerini göz önünde tutan araştırmalar yaparak çocuk için uygun kişiler olup olmadıklarını saptar sonucu olumlu ise mahkemeye kararıyla Medeni Kanunu'nda belirlenmiş koşullara bağlı olarak ve yargıç izniyle gerçekleşir. Buna göre en az 35 yaşında olan ve yasal bir evlilik içinde doğmuş çocuğu bulunmayanlar bir çocuğu evlat edinebilirler. Evlat edinen kişi evlatlıktan en az 18 yaş büyük olmalıdır. Evlat edinilen kişi ergin ya da sezgin ise onayının alınması zorunludur. (Ergin 18 yaşı*nı doldurmuş sezgin ise doğru ve yanlışı iyi ve kötüyü ayırt edebilecek akıl gücüne sahip olan yani çok küçük yaşta olmayan zekâ geriliği ya da akıl hastalığı gibi ruhsal ya da fiziksel bozukluğu bulunmayan kişiler için kullanılan hukuk terimleridir.) Evlat edinile*cek kişi küçükse ana babasının yoksa yasal vekilinin ve yargıcın izni gerekir.
Evlat edinmek isteyen kişi yasada belirtilen koşullara sahipse yargıç izni almak üzere başvuruda bulunur. Yargıcın izni alındıktan sonra resmi bir senet düzenlenir ve evlat edinenin doğum kütüğüne işlenir. Böylece evlat edinen kimse ana baba hak ve ödevleri*ni yerine getirme yükümlülüğünü üstlenmiş olur. Evlat edinilen kişi ise kendisini evlat edinenin soyadını alır ve mirasçısı olur.

Evlat Edinme Kurumunun Sorunları

Evlat edinmiş bulunan ailelerin hemen heps çocuklarına bu durumu açıklamanın güçlüğ nü yaşarlar. Psikologlar anlayabilecek y; gelir gelmez ailenin çocuğa evlat edini' olduğunu söylemesi gerektiği görüşünde leşiyorlar. Aileleri bu konuda olabildi dürüst ve açık olmaları için uyarıyorlar edinilen çocuklar durumu öğrendikter bazı sorunlar çıkabilir. Genellikle gerilerini merak eder ve onları bulmak isterler.

Ayrıca "evlilik dışı" yani evli olmayan bir anneden doğan çocukların çıkarlarına uygun yeni yasal düzenlemeler ve toplumların bu çocukları benimsemekte eskisine göre daha hoşgörülü olması da etkenlerden biridir. Böy*lelikle daha önceleri karşılaşılan zorluklar nedeniyle evlatlık olarak verilen evlilik dışı çocuklar artık anneleriyle birlikte yaşayabil*mektedir.
İki büyük dünya savaşının getirdiği yıkım yüz binlerce çocuğun babasını yitirme*sine yol açmış savaş sonrası bu çocukların sıcak bir yuvaya kavuşturulması önde gelen sorunlardan biri olmuştu. Bugün ise gelişmiş ülkelerde evlat edinmek isteyenlere bazı kuruluşlar aracılığıyla azgelişmiş ülkelerdeki yoksul ailelerin çocukları ya da savaş deprem gibi yıkımlara uğramış ve ailesiz kalmış ço*cuklar önerilmektedir. Bunun sakıncaları ise çocuğun kökenlerinden kopuk seçme hakkı olmaksızın farklı bir ırk ulus ve dili benimse*mek durumunda kalmasıdır. İnsancıl bir dav*ranış olarak fiziksel ya da ruhsal bazı özürleri olan ve ailelerinin istemediği ya da sorumlu*luklarını üstlenemediği çocukları evlat edi*nenler de vardır. Ne var ki olumlu yöndeki gelişmelere karşın bugün hâlâ çok sayıda özürlü çocuk evlat edinilmeyi beklemektedir.

EVLAT EDİNECEK AİLELERDE ARANILAN ŞARTLAR
1. Anne-baba adayının tutarlı dengeli çocuğa yeterli sevgi verebilecek kişilik yapısında olması
2.Sosyal ilişkiler açısından toplumun norm ve değerlerine aykırı düşmeyecek özellikler taşıması kılık kıyafet yaşam tarzıyla çağdaş görünüm ile Atatürk İlke ve İnkılaplarını yaşamında uygulayabilecek düşünce yapısına sahip olması
3.Evlat edinilecek çocuk ile evlat edinecek kişi arasında en az 18 yaş en fazla 40 yaş farkının olması
4.Evlat edinenin çocuğun bakım ve eğitimini sağlayabilecek yeterli gelir düzeyine sosyal güvenlik hakkına uygun çevre ve yaşam koşullarına sahip olması
5.Evlat edinenin çocuğun sosyo-kültürel gelişimini sağlayabilecek kültürel özelliklerde ve en az ilkokul mezunu olması
6.Evlat edinenin fizik ve ruh sağlığı açısından çocuğa bakabilecek durumda olması çocuğu toplum içinde psiko-sosyal açıdan mağdur edecek herhangi bir özelliğinin olmaması
7.Çocuğun toplum içindeki alacağı konumu olumsuz etkileyecek herhangi bir suçtan ve yüz kızartıcı bir suçtan ceza almamış olması
Şartları aranır.
MÜRACAAT SONRASI YAPILACAK İŞLEMLER
1. Başvuru dilekçesi ve ilk görüşme formu sonrası sosyal inceleme süreci başlar.
3. Sosyal Hizmet Uzmanı tarafından aile incelenir ve araştırma yapılır.
4. Yeterli araştırma ve inceleme yapıldıktan sonra ailenin ifade ettikleri beyanları belgelendirmeleri istenir.
5. Müracaatçı anne-baba adayı Sosyal Hizmet Uzmanı'nın kendilerinden talep ettiği belgeleri 1 ay içinde temin ederek teslim etmelidir.
6. Müracaatı uygun görülen aile hakkında "Sosyal İnceleme Raporu" düzenlenir.
7. Aile hakkında hazırlanan dosya Ankara SHÇEK Genel Müdürlüğü'ne gönderilir.
8. Genel Müdürlüğümüzün Aile ve Çocuk Hizmetleri Daire Başkanlığı uzmanları müracaatçının dosyasını inceler ve kabul edilip edilmeyeceğine karar verilir.
9. Müracaatı kabul edilen aileler 0-6 yaş grubu çocuk yuvası bulunan bir ilde sıraya alınır.
10. İlimizde 0-6 yaş grubu çocuk yuvası bulunmadığı için eğer aile "il dışı" tercih yapmamışsa Trabzon İli'nde sıraya alınır.
11. Anne-baba adayına genel ve özel sırası yazılı olarak bildirilir. (Bu konuda aileye telefonla kesinlikle bilgi verilemez)

SOSYAL İNCELEME SÜRECİ
Müracaat eden aile ve sosyal çevresi hakkında detaylı bir araştırma başlatılır. Aile ile en az 5 görüşme yapılır ve bir çocuğu evlat edinme konusunda yeterli olup olmadıkları araştırılır. Ailenin çocuk yetiştirme tarzının ne olacağı eşler arasında yaşanan çatışmaların nasıl çözüldüğü ailenin çocuğa sunabileceği imkanların neler olduğu çocuğun sosyalleşmesi ve eğitimi konusunda neler düşündükleri gibi pek çok konuya açıklık getirilir.
EVLAT EDİNME BAŞVURUSU NEREYE VE
NASIL YAPILIR?
1. Evlat edinmeye karar veren aileler müracaatlarını bulundukları illerdeki İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü'ne yaparlar.
2. Aday aile ile ön görüşme yapılarak başvuru dilekçesi hazırlanır.

EVLATLIK VERİLECEK ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ
Anne-baba adayı farklı beklentilerle çocuk almayı hayal etmektedirler. Ancak Kurumumuz aracılığı ile evlatlık verilecek nitelikteki çocukların özelliklerinin başlangıçta bilinmesinde sayısız yarar vardır. Bu çocuklar;
1. Doğal afet kaza hastalık gibi nedenlerle aile ve yakınlarını kaybetmiş çocuklar olabilir
2. Öz yada üvey anne ve/veya babası tarafından terkedilmiş olabilir
3. Evlilik dışı ilişkilerden dünyaya gelmiş olabilir
4. Ensest ilişki sonucu doğmuş olabilir.
Ancak nasıl dünyaya gelirse gelsin; bu çocukların masum ve ilgiye muhtaç oldukları unutulmamalıdır. Yetişkinlerin hata ve günahlarından çocuklar asla mesul olamaz.
BİR ÇOCUĞU EVLAT EDİNME İŞLEMİ NE KADAR SÜRER
Evlat edinmek üzere başvuran aile sayımız evlat edindirebildiğimiz çocuk sayısının çok üzerinde olması nedeniyle uzunca bir bekleme süreci (asgari 3 yıl) yaşanılmaktadır.
EVLAT EDİNİLEN ÇOCUĞUN NÜFUS İŞLEMLERİ
Yeni Medeni Kanuna göre; evlat edinen aile evlat edindiği çocuğa bir yıl süreyle baktıktan sonra ancak kendi nüfusuna kaydettirebilir. Bu yasal süre ailenin ve çocuğun uyumunun takibi açısından son derece önemlidir. Çünkü geri dönüşü olmayan bir süreç öncesi 1 yıllık deneme aşaması doğal karşılanmalıdır. Çocuğun ailenin nüfusuna yazdırılması Uzmanın görüşü ve Asliye Hukuk Mahkemesi Hakiminin kararı gerçekleşebilir.