Konu: Neden Asfalt Kaplamalı Yollar

NEDEN ASFALT KAPLAMALI YOLLAR

Tarihin en eski yol yapım malzemelerinden biri olan asfalt geliştirilen teknik özellikleri ile yüksek performanslı uzun ömürlü güvenil ve çevre ile uyumlu yolların yapımına imkan tanımaktadır. Bugün Amerika’da 3.63 milyon km. uzunluğundaki kaplamalı yolların %94’ü Avrupa’nın en gelişmiş ülkelerinden biri olan Almanya’da ise 130.000 km’lik devlet yolunun tamamı 12.000 km uzunluğundaki otoyolların %72’si asfalt kaplamalı olup ağır ve hafif trafikli yollarda soğuk ve sıcak olarak hazırlanan karışım olanakları ve çeşitli yüzey kaplama tipleri ile asfalt tüm dünyada yol kaplamasında en yaygın olarak kullanılan kaplama malzemesidir. Ayrıca beton yollarda da sürüş konforunu yapısal dayanımı ve kayma direncini artırmak amacıyla beton yolların yüzeyleri asfalt tabakalar ile kaplanmaktadır. 2000 yılı istatistiklerine göre Avrupa’da 298.5 milyon ton ABD’de ise 590 milyon ton bitümlü sıcak karışım yolların kaplanmasında kullanılmıştır. Ülkemizde devlet ve il yollarımız ile otoyollarımızın tamamı asfalt ile yapılmakta olup ortalama yılda 10 milyon ton bitümlü sıcak karışım kullanılmaktadır. İstatistikler göstermektedir ki trafik yüklerini tabana dağıtan deformasyonlara karşı dirençli esnek üstyapı inşaatında kullanılan asfalt tabakaları gelecekte de yol yapımının vazgeçilmez bir malzemesi olmayı sürdürecektir.
Yol kullanıcıları olarak sürücüler düzgün konforlu kayma direnci yüksek hızlı erişimi sağlayan ulaşım maliyetini düşüren işaretlemesiyle görünür ve gürültü seviyesi düşük yollar talep ederken yolu yaptıranlar dayanıklı minimum bakım gerektiren kalıcı deformasyona dirençli aşınma direnci yükse hizmet ömrü uzun yolları hedeflemektedir.
Geliştirilen özellikleri ve yeni tipleri ile belirtilen her türlü ihtiyaca cevap verebilecek niteliklere sahip olan asfaltın kullanımının sağladığı avantajları şöyle özetleyebiliriz:
- Hızlı ve kolay inşaat olanağı: Asfalt kaplamalar beton kaplamalar gibi kür gerektirmediğinden tabaka inşaatı hızla tamamlanarak birkaç saat içinde trafiğe açılabilmektedir. Hızlı yapım tekniğinden dolayı alt tabakaların hemen kaplanabilmesi mümkün olmakta ve bu tabakaların açık hava şartlarına maruz kalarak taşıma gücünü kaybetmesi ihtimalini ortadan kaldırmaktadır. Ayrıca alternatifi olmayan yollarda ve şehir içi uygulamalarında trafik sıkışıklığına neden olmadan güvenli hızlı bir şekilde ve hatta gerekirse gece çalışılarak yolun trafiğe açılmasına olanak sağlamaktadır.
- Daha ince tabakaların yeterli olması: Asfalt üstyapıların esneklik özelliğinden dolayı trafik yüklerini tabana yayması ve asfalt karışımların yüksek dayanıma sahip olması nedeniyle asfalt kaplamalar beton gibi rijit kaplamalara göre özellikle düşük trafik şartlarında daha ince uygulanabilir. Bugün asfaltın geliştirilen performans özellikleri ile yüksek trafikli yollarda bile 1-3 cm kalınlığında süper ince asfalt kaplamaların yüzey tabakası olarak yapımı söz konusudur.
- Daha sağlam üstyapı oluşturması: Asfaltın tabakalarda suyun üstyapıya girişi engellendiğinden üstyapı tabanının dondan etkilenmesi önlenerek daha yüksek bir üstyapı dayanımı sağlanır. Asfalt üstyapılar elastik ve kalıcı deformasyonlara karşı daha dayanıklı olduğundan uzun vadeli performansları daha yüksektir. Son yıllarda farklı trafik ve iklim şartlarına uygun asfalt tabakaların uygulanmasına yönelik performans esaslı asfalt şartnameleri geliştirilmiştir. Yüksek performanslı gürültü seviyesi düşük ve kayma direnci yüksek Stone Mastic Asfalt-SMA ve serbest drenajlı Poröz Asfalt gibi asfalt karışımlar kullanılmaya başlanarak asfalt üstyapılarda görülen tekerlek izinde oturma yorulma ve termal çatlak gibi tipik bozulmaların oluşumu engellenmiştir.
Beton kaplamaların en önemli sorunları çimentonun suyla reaksiyonu sonucu oluşan büzülme çatlakları ile ısı değişimlerine ve aşırı yüklemelere karşı yüksek hassasiyeti nedeniyle ortaya çıkan şiddetli bozulmalardır. Ayrıca beton kaplamalar tabandaki oturma ve şişmelerden asfalt üstyapıya göre daha çok etkilenirler. Geçmişte ülkemiz otoyollarında asfalt tabakaları altında kullanılan düşük dayanımlı çimento bağlayıcılı granüler temel tabakasından kaynaklanan ve tipik bir rijit üstyapı bozukluğu olan yüzeye yansımış büzülme ve termal çatlaklar nedeniyle bu tip tabakanın yapımından vazgeçilmiş ve halen uygulanan bağlayıcısız granüler temel yapımı tercih edilmiştir.
- Az bakım gereksinimi: İyi dizayn edilmiş ve kaliteli yapılmış asfalt yollar minimum bakım gerektirir. Sadece düzenli rutin bakımla asfalt üstyapıların ilk performansı uzun yıllar korunabilmektedir. Asfalt kaplamanın bakım maliyeti düşüktür. Bozuk kesim hızla ve kolayca lokal olarak onarılabilir. Zamanla güçlendirilmesi gerektiğinden asfalt kaplamalara 4-5 cm’lik tabaka ilavesi yeterli olabilmektedir. Beton yolların rutin bakımı asfalt kaplamaların bakımı ile kıyaslandığında daha fazla zaman para ve işgücü gerektiren komplike bir işlemdir. Bozulmaların şiddetine ve yoğunluğuna bağlı olarak çok kere bakım işlemi bir nevi yeniden yapım işlemine dönüşebilmektedir. Ayrıca bozulmuş beton yolların takviyesinde sıcak karışım asfalt tabakalarına ihtiyaç duyulmakta ve bu uygulama dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Konforlu ve güvenli yüzey özelliği : Asfalt kaplamalar beton kaplamaların aksine düzgün ve derzsiz sürekli bir yüzey oluşturur. Derz gerektirmeksizin istenilen yüzey düzgünlüğü ve eğim verilebilir. Asfalt kaplamalarda yüzey kayma direnci karışım dizaynı ayarlanarak optimum seviyede sağlanabilirken beton karışımlarda yüzeyin özel olarak pürüzlendirilmesi ek işlemini de gerektirir. Asfalt kaplama üzerinde yol işaretleri çok iyi görülür. Yol çizgi boyasının ve diğer tip işaret malzemelerinin uygulanabilmesi ve kalıcı olmasını sağlamasının yanı sıra kritik hat ve bölgelerin işaretlenmesinde oluşturduğu zıt renk ile hattı veya bölgeyi belirgin hale getirir. Son yıllarda geliştirilen renkli asfalt uygulaması ise şehir içinde estetik görünüşlü alanların inşasına imkan sağlamaktadır. Asfalt koyu rengi nedeniyle ısıyı çektiği ve kolay buharlaşma sağladığı için asfalt kaplamalarda buz çabuk erimekte ve yüzey suyu hızla kurumaktadır. Asfalt beton gibi reaktif bir malzeme değildir. Asit ve sülfatlara dirençli olduğundan korozyona neden olmaz diğer malzemelerle reaksiyona girmez ve buz çözücü kimyasallar asfalta zarar vermez. Sathi kaplama uygulamaları hariç asfalt kaplamalı yollardaki gürültü seviyesi beton kaplamalı yollara göre oldukça düşüktür.
- Yeniden kullanılabilirliği : Çimentonun aksine bitüm bağlayıcı özelliğini kaybetmediğinden asfalt karışımlardaki bitüm ve agreganın tamamı yeniden kullanılabilir yani asfalt kaplamalar %100 geri dönüştürülebilen doğal malzeme karışımlarıdır. Buna karşın beton kaplamaların kullanım ömrü sonunda sadece agrega üretilecek bir kaynak olarak değeri vardır. Asfalt kaplamalarda bağlayıcı olarak kullanılan bitüm esas amacı petro-kimya ürünleri eldesi olan ham petrol rafinasyonunda artık olarak kalan bir malzeme olup bu malzemenin asfalt kaplamalarda değerlendirilmesi rafinasyonu daha ekonomik kılmakta hem de çevreye katkı sağlamaktadır.
- Aşamalı inşaata uygunluğu : Asfalt kaplamalar aşamalı olarak yapılabildiğinden ihtiyaca göre kalınlaştırılabilir ve genişletilebilir. İlave edilen her tabaka üstyapının yük taşıma kapasitesini artırır. Asfalt üstyapılar başlangıçta kaynak yetersizliği nedeniyle daha kısa ömürle dizayn edilebilmekte ve daha sonar gereksinimlere bağlı olarak asfalt tabakalarıyla takviye edilerek ömrü uzatılabilmektedir. Yol yatırımlarına ayrılan payın çok kısıtlı olduğu ülkemizde karayollarının %79’u (49.843 km) hiçbir taşıma gücü olmayan altyapıyı koruyucu amaçlı bitümlü satıh kaplaması ile kaplı olup bu yolların kaynak ayrıldığında aşamalı olarak sıcak karışım asfalt tabakaları ile kaplanması beklenmektedir. İlk maliyetinin yüksekliği ve aşamalı inşaatı uygun olmaması nedeniyle beton yollar Türkiye’nin mevcut ekonomik şartlarında ihtiyaçlara cevap verecek bir yol tipi değildir.
- Yapım ve bakım maliyeti: Asfalt kaplamaların seçiminde en büyük neden bu tür kaplamaların yapısından ve özünden kaynaklanan düşük maliyettir. Asfalt kaplamaların yeniden kullanılabilir olması çevresel olarak yarattığı olumlu etkinin yanı sıra maliyeti düşüren diğer önemli bir etkendir. Betonla mukayese edildiğinde ilk yatırım maliyeti en ucuz kaplama tipidir. Kullanım ömrü boyunca bakım onarım ve işletme maliyetleri de dikkate alındığında yol otoritelerinin büyük bir çoğunluğu yüksek performanslı asfalt üstyapıların uzun vadede de en ucuz kaplama tipi olduğunu belirtmektedir.
Dizayn olarak 20 yıllık bir ömürle projelendirilen ömrü sonunda kalıcı bir değere sahip olan asfalt üstyapılar bakım onarım ve takviye işlemleri ile gerçekte sonsuza kadar kullanılabilecek bir üstyapı tipidir. 21. yüzyılda hızla artan trafik hacmi ve yükleri karşısında dünya asfalt endüstrisi 50-100 yıl kullanılabilecek kalıcı asfalt üstyapıları hedeflemiştir. Bu amaçla özellikle ABD’de 20 yıllık periyotlarla yüzey kaplaması yenilenerek 50 yıldan daha uzun süre hizmet verecek tamamı asfalt tabakalardan oluşan kalıcı üstyapılar’ın kullanımının yaygınlaştırılmasına çalışılmaktadır. Bu tip üstyapıların bakımı kalıcı bir yapı olan binanın zamanla boyanması veya çatısının aktarılması gibi bir işlem olacak ve hala sağlam ve fonksiyonundan bir şey kaybetmeyen asfalt üstyapı yıllarca çocuklarımızın çocuklarına hizmet verebilecektir.
BETONA KARŞI ASFALT

Norveç Asfalt Müteahhitleri Derneği’nce Portland Çimento Birliği’nin deneyimlerine dayanarak ileri sürdüğü uluslararası havaalanları pistlerinin beton kaplamalı olması kuralının dünyada ne denli benimsendiğini tespit amacıyla yürütülen araştırma sonucunda asfaltın hava alanı pistlerinde de tercih edilen bir kaplama tipi olduğu ortaya çıkmıştır. Elde edilen sonuçlar aşağıda verilen Tabloda özetlenmiştir

• Elde edilen sonuçlar aşağıda verilen tabloda özetlenmiştir.

Ülke A B C D E
ABD 94 63 28 3 -
Kanada 53 37 1 12 3
Almanya 23 8 11 3 1
İngiltere 60 39 6 15 -
Fransa 62 26 18 4 14
İspanya 20 13 3 4 -
İsveç 11 9 1 1 -
Danimarka 20 16 1 3 -
Norveç 19 15 1 3 -
Toplam 362 226 70 48 18
% - 63 19 13 5

A-Uluslararası havaalanı sayısı
B-asfalt
c-beton
d-Beton üstüne asfalt
E-x)

Trafik yükünü taşımak üzere yapılan ve kaplama temel alttemel tabakalarını içine alan yol yapısıdır.
Üstyapı Tipleri
1- Esnek Üstyapı
Tesviye yüzeyi ile sıkı bir temas sağlayan ve yükleri taban zeminine dağıtan bir üstyapı şekli olup bağlayıcısız alttemel veya temel malzemeleri üzerinde trafiğe bağlı olarak bitümlü sıcak karışımla teşkil edilmiş tabakalardan veya bitümlü sathi kaplamayla teşkil edilmektedir. Esnek üstyapılarda taban üzerindeki bütün tabakaların ( alttemel temel tabakaları dâhil) asfalt karışımlarla teşkil edildiği üstyapı tipine kalıcı üstyapılar (Perpetual Pavement) denilmektedir.
2- Rijit Üstyapı
Yüksek eğilme mukavemetine sahip ve portland çimentosundan yapılmış tek tabakalı bir plak vasıtasıyla yükleri dağıtan bir üstyapı tipidir. Beton plak bağlayıcısız veya çimento bağlayıcılı bir alttemel veya zayıf beton üzerine yerleştirilebildiği gibi direkt taban zemini üzerine de inşa edilebilmektedir. Beton plak boyuna sürekli donatılı veya kesikli donatılı olarak inşa edilebilmektedir.
3- Semi Rijit Üstyapı
Çimento bağlayıcılı alttemel ve/veya temel üzerine bitümlü sıcak karışım tabakalarının teşkil edildiği üstyapı tipidir.
1- Aşınma Tabakası

Üstyapının en üst tabakası olan aşınma tabakası genellikle 5 cm kalınlığında asfalt betonu olarak uygulanmaktadır. Ağır trafikli devlet yollarında ve otoyolların aşınma tabakasında yüksek mukavemetli kayma direnci yüksek SMA- Taş Mastik Asfalt gibi bitümlü sıcak karışımlar kullanılmaktadır.
2- Binder Tabakası
Bitümlü temel veya granüler temel üzerine uygulanan binder tabakası trafiğe bağlı olarak genellikle 6-8cm kalınlıklarda asfalt betonu ile teşkil edilmektedir.
3- Bitümlü Temel Tabakası
Trafiğe bağlı olarak genellikle 8-18cm kalınlıklarında uygulanan bitümlü temel tabakası genellikle bağlayıcısız granüler temel üzerine yoğun gradasyonlu bitümlü sıcak karışımın uygulandığı bir tabakadır

Bitümlü Sıcak Karışım-BSK
Sıcak karışım asfalt olarak da adlandırılan bitümlü sıcak karışım asfalt plentlerinde 160oC civarında ısıtılmış mineral agrega ile bitümün karıştırılmasıyla elde edilmektedir. Karışımda agrega %93-97 oranlarında bitüm ise %3 ila % 7 arasında bir oranda kullanılmaktadır. Günlük ağır taşıt trafiği 1000’in üzerinde olan yollarda kullanılması gereken bitümlü sıcak karışımlar trafiğe bağlı olarak farklı kalınlıklarda 2 veya 3 tabaka halinde teşkil edilmektedir.
Ilık Karışım Asfalt
Ilık karışım asfalt enerji tasarrufu sağlamak ve emisyonları azaltmak için bitümlü sıcak karışım sıcaklığını en az 20-30 ºC düşürecek şekilde uygun metotla hazırlanan bitümlü bir karışımdır. Karışımın hazırlanması sırasında sıcaklığın 10 ºC düşürülmesi emisyonun % 50 oranında azalmasına neden olduğundan henüz fazla yaygın olmayan bu teknolojinin gelecekte daha büyük bir önem kazanacağı açıktır. Düşük sıcaklıkta asfalt üretmek için değişik karışım prosesleri uygulandığı gibi suyu uzaklaştıran zeolit gibi katkı malzemeleri veya bitüm viskozitesini azaltmak için parafinin kullanıldığı değişik metotlar uygulanmaktadır.
Soğuk Karışım Asfalt
Çok düşük trafikli yollarda kaplama olarak asfalt kaplamalı yollarda ise pürüzlülüğü sızdırmazlığı ve yüzey düzgünlüğünü sağlamak amacıyla karışımı plentte veya yolda yapılmış soğuk karışımlar uygulanmaktadır. Soğuk karışımlarda belirli boyutlarda kırmataş agregalarla sıvı petrol asfaltları veya bitüm emülsiyonu kullanılmaktadır.
Köpük Asfalt-(Foam Asphalt)
Köpük haline getirilmiş bitüm ile agrega karışımıdır. Bitüm özel bir işlemle sıcak halde iken su ile teması sağlanarak köpük hale getirilir. Köpük bitümün yüzey alanı genişletilmiş ve viskozitesi düşürülmüş olduğu için bu tip bitüm agrega ile karıştırılmaya en uygun kıvama sahiptir. Köpük bitüm agreganın dayanım özelliğini artırır rutubet hassasiyetini azaltır. Köpük asfalt esnek ve yorulmaya kaşı dirençlidir. Bir soğuk asfalt alternatifi olan köpük asfalt az bitüm gerektirdiğinden daha ekonomiktir. Ayrıca agreganın ısıtılması ve kurutulması gerekmediğinden büyük bir enerji tasarrufu sağlamaktadır.

Asfalt Betonu
Sürekli yoğun bir gradasyona sahip ve boşluk oranı düşük olan bu karışımlarda bitüm oranları düşüktür. Aşınma ve binder tabakalarında kullanılırlar. İri boyutlu yoğun gradasyonlu karışımlar ise bitümlü temel tabakasında kullanılmaktadır. Asfalt betonu dünyada ve ülkemizde en yaygın kullanılan BSK tipidir.
Taş Mastik Asfalt (SMA)
Kesikli gradasyona sahip olan bu karışım iri agrega iskeleti içindeki boşlukların bitüm-filler harcı ile doldurulmasıyla elde edilmektedir. Bu tip karışımlarda oluşturulan agrega iskelet yapısı ile yüksek mukavemet sağlanmaktadır. Karışım tekerlek izlerinin oluşumuna karşı dirençli olup uygun sıkıştırılması durumunda yüksek bitüm oranı nedeniyle durabilitesi de çok yüksektir. Taş mastik asfaltın üretimi ve uygulanması sırasında bitümün drene olmasını önlemek için genellikle elyaf polimer veya her ikisi de kullanılmaktadır.
Poröz asfalt
İri agrega oranı yüksek ince agrega ve filler kısmı az olan uniform açık gradasyonlu malzemelerle oluşturulan bu karışımın boşluk oranı yüksektir yüzeyden üstyapıya giren suların drenajını sağlar. Açık gradasyonlu karışımların üretimi sırasında bitümün drene olmasını önlemek için polimerler ve elyaflar kullanılmaktadır. Yüksek drenaj özelliğine sahip poröz asfaltın uzun ömürlü olabilmesi için bitümlü bağlayıcı filminin süreklilik göstermesi ve nispeten kalın olması gerekmektedir.
Mastik Asfalt
Kesikli gradasyonlu düşük orandaki iri agreganın zengin bir harç (bitüm+ince agrega+filler) içinde dağılmış halde bulunduğu boşluksuz karışım tipidir. Bu tür karışımların bitüm oranı yüksek boşluk oranı düşüktür. Tekerlek izi oluşumunun önlenmesi için sert bitümler kullanılır ve oluşturulan kum+filler+bitüm harcı ile istenilen mukavemet sağlanır. Kaba agregalar bu harcın içinde iskelet teşkil etmeyecek şekilde dağılmıştır. Sıcak dökülebilir ve sıkıştırma gerektirmez. Bu tür karışımların yüzey pürüzlülüğü önceden bitümle kaplanmış mıcırın yüzey üzerine serilip sıkıştırılmasıyla sağlanır. Mastik asfalt çeşitli trafik ve iklim koşulları altında yollarda köprü üstlerinde ve havaalanlarında kullanılmaktadır.
Kum Asfalt:
Bitüm sıvı petrol asfaltı veya emülsiyon asfalt ile kumun karışımı olan bir asfalt tipidir. Kum veya kum-çakıl karışımından hazırlanan agrega mineral filler de içerebilir. Karışım plentte veya yerinde yapılabilir.

1-Mineral agreganın bitüm veya bitümlü bağlayıcılarla karıştırılması sonucu hazırlanan yol havaalanı ve diğer alanların üst tabakalarında kullanılan karışıma asfalt denir.
2- Kahverengimtrak siyah renkli oda sıcaklığında katı veya yarı katı halde olan ısıtıldığında viskoz bir akışkan haline gelebilen bir hidrokarbon karışımıdır. Genellikle petrolün rafinerizasyonu sonucu bir yan ürün olarak elde edilen asfalt bitüm olarak ifade edilmektedir. Asfalt tabiatta doğal olarak da bulunabilen bir malzemedir. Doğal asfaltlar tabiatta mineral malzemelerle karışmış halde bulunmaktadır.
Ham petrolün rafinerilerde uygun metotlarla damıtılması sonucu elde edilen bağlayıcı bir malzemedir. Yol yapım ve bakımında kullanılan bitümler Asfalt Çimentosu veya “Kaplama Sınıfı Bitümler” olarak anılmaktadır
Bitümlü sıcak karışım-BSK veya sathi kaplama yapımında kullanılan kaplama sınıfı bitümlerin reolojik özelliklerinin iyileştirilmesi amacıyla belirli oranlarda polimer veya katkı malzemeleri ile karıştırılarak elde edilen bitümdür

Bitümlü bağlayıcı Ana bileşeni bitüm olan bağlayıcıların tümünü kapsayan malzemedir.
Sıvı petrol asfaltları Bitümün kaynama noktası yüksek mazot ve yağ tipinde bir çözücü gaz yağı tipinde orta derecede uçucu bir çözücü veya nafta benzin gibi çok uçucu çözücülerle karıştırılmasıyla elde edilen yumuşak bitümlü bağlayıcılardır. Sıvı petrol asfaltları kullanılan çözücü tipine bağlı olarak 3 gruba ayrılır;
Çabuk kür olan sıvı petrol asfaltları-RC: Bitümün benzin ve nafta gibi çok uçucu çözücülerle karıştırılmış tipidir.
Orta hızda kür olan sıvı petrol asfaltları-MC: Bitümün gazyağı gibi orta derecede uçucu çözücülerle karıştırılmış tipidir.
Yavaş kür olan sıvı petrol asfaltları-SC: Bitümün mazot gibi kaynama noktası yüksek çözücülerle karıştırılmış tipidir. Bu tip asfalt doğrudan ham petrolün damıtılmasından da elde edilebilir.
Bitüm emülsiyonu Bitüm taneciklerinin emülgatör yardımı ile su içinde dağılmasıyla oluşan bitümlü bağlayıcılardır.
Emülgatör Bitümün su içinde stabil kalmasını sağlamak için bitüm ve suya ilâve edilen kimyasal bir katkıdır. Emülgatör emülsiyonun yükünü (anyonik ve katyonik) belirler ve kesilme hızını kontrol eder.
Performans esaslı sınıflandırma PG - (Performance Graded) Bitümlü bağlayıcının superpave sistemine gör sınıflandırıldığı dizayn yöntemidir. Kritik sıcaklık ve yaşlanma şartlarında bağlayıcının mekanik performansını esas alan bir sınıflandırma sistemidir.
Penetrasyon esaslı sınıflandırma Bitümün 25 ºC’da 01mm cinsinden standard penetrasyon iğnesinin 5 saniyedeki batma derinliğini esas alan sınıflandırma sistemidir. Yol kaplaması için TS 1081 EN 12591’e göre 5 adet Standard Penetrasyon sınıfı vardır; B 40-60 B 50-70 B 70-100 B100-150 ve B160-220.
Penetrasyon Standard bir penetrasyon iğnesinin belirli yük altında ve sürede belirli sıcaklıktaki bağlayıcı numunesine dikey olarak battığı derinlik cinsinden ifade edilen bitümlü malzemenin kıvamıdır.
Agrega Belirli bir gradasyona ve kaliteye sahip kayaç parçaları çakıl kırmataş kum ve benzeri mineral malzeme veya bunların karışımıdır.
Yoğun gradasyonlu agrega : Maksimum tane boyutundan itibaren en küçük tane boyutuna kadar her boyutta belirli bir miktarda malzeme içeren düzgün/ sürekli gradasyonlu agregalar sıkıştırıldığında en yüksek yoğunluğu verirler.
Boşluklu ( kesikli) gradasyonlu agrega: Orta boyutta çok az miktarda malzeme içeren agregalardır.Gradasyon eğrisi orta boyut aralığında düzdür.
Açık gradasyonlu agrega :İnce malzeme oranı çok düşük olan agregalardır.İri tanelerin arasını dolduracak yeterli ince malzeme olmadığından yüksek oranda hava boşluğu içerirler.
Uniform gradasyonlu agrega:Tanelerinin çoğu dar bir boyut aralığında olan tek boyutlu agregalardır.Gradasyon eğrisi diktir.
Mineral Filler En az %70’i 0.075 mm (No. 200) eleği geçen ince mineral malzemedir. Filler genellikle kireçtaşından elde edilir. Ayrıca diğer taş tozları portlant çimentosu ve bazı ince daneli doğal malzemeler filler olarak kullanılır.
Superpave karışım dizaynı Projenin iklim ve trafiğine bağlı olarak bitüm ve agreganın seçimi ile hacimsel oranların belirlenmesine dayalı bir asfalt karışım dizayn sistemidir.
Kayma direnci Kaplamalı yol yüzeyinin özellikle ıslak iken kaymaya karşı gösterdiği dirençtir. Pürüzlü bir yüzey dokusunun sağlanmasında en önemli etken uygun oranda karıştırılmış bitüm ve agregadır. Agrega hem pürüzlü bir yüzey oluşturmalı hem de cilalanmaya karşı dirençli olmalıdır.
Yorulma direnci Asfalt üstyapının tekrar eden yükler altında çatlak oluşumuna karşı gösterdiği dirençtir.
Eşdeğer dingil yükü (EDY) Değişik ağırlıkta ve sayıdaki dingil yüklerinin üstyapı performansına olan etkisine eşdeğer bir etki oluşturan 82 ton dingil yükü tekerrür sayısıdır.
Esneklik Asfalt üstyapının tabandaki oturmaya uyum sağlayabilme özelliğidir. Asfalt karışımların esnekliği karışımdaki bitümlü bağlayıcı oranıyla doğru orantılıdır
Durabilite Asfalt üstyapının hava şartları ve trafiğin aşındırıcı etkisine dayanma özelliğidir.
Drum Miks Plent Agreganın belirtilen oranlarda karıştırılması kurutulması ve bitümlü bağlayıcı ile kaplanması işleminin aynı tamburda yapıldığı bir asfalt karışım plentidir. Bu plentlerin agrega gruplarının karıştırılması ve bitümle kaplanması işlemlerinin birbirinden ayrı ünitelerde yapıldığı değişik tipleri de mevcuttur.
Harman (Batch) Tipi Plent Agregaların ayrı bir tamburda kurutulduğu ve elenip tartılarak belirtilen miktardaki bitümle bir harman teşkil edecek şekilde ayrı bir ünitede karıştırılmasına imkan sağlayan plent tipidir. Bu tip plentler az miktardaki üretimler ve sıkça değişen karışım tipleri için sürekli tip plentlere göre daha uygundur.
Astar uygulaması Absorbe edebilen temel üzerine uygulanan bitümlü astar malzemesi temel yüzeyine penetre ederek boşlukları doldurur yüzeyi sertleştirir ve asfalt tabakasıyla iyi bir bağlantının oluşmasını sağlar. Astar malzemesi olarak MC 30 ve asfalt emülsiyonu gibi düşük viskoziteli oldukça sıvı bitümlü malzemeler kullanılır.
Yapıştırıcı uygulaması Mevcut asfalt betonu veya portlant çimentosu ile yapılmış beton tabaka üzerine bitümlü sıcak karışım serilmeden önce ince bir film halinde uygulanan bitümlü bağlayıcının kullanım amacı tabakalar arası bağlantıyı sağlamaktır. Bu uygulamada suyla seyreltilmiş asfalt emülsiyonu tercih edilmektedir.
Recycling -Eski asfalt
malzemelerinin yeniden kullanımı Kazılmış eski asfalt malzemelerin ilave yeni agrega bitüm ve gerekiyorsa katkılarla uygun oranlarda sıcak veya soğuk olarak karıştırılması işlemidir.
Bitümlü yüzey kaplamaları Bitümlü Sathi Kaplama
Bağlayıcısız temel tabakası veya asfalt kaplamalar üzerine ince bir tabaka halinde bitümlü bağlayıcının uygulanarak bunun üzerine belirli boyuttaki uniform agreganın serilip silindirlenmesi ile yapılan kaplama tipidir. Düşük trafikli yollarda yaygın olarak kullanılan sathi kaplamalar kırmataş granüler temeller üzerinde tek veya çift kat olarak uygulanmaktadır. Sathi kaplama yapımında AC 100/150 160/200 penetrasyonlu bitüm veya sıvı petrol asfaltları ile asfalt emülsiyonları kullanılmaktadır.
Koruyucu Sathi Kaplama (Seal Coat)
Yoldaki mevcut asfalt kaplamanın hava ve rutubet etkilerinden korunması veya eski yüzeylerin yenilenmesi ve yüzeyin sürtünme direncini artırmak amacıyla sathi kaplama gibi bitümlü bağlayıcı ve agreganın yüzeye uygulanması ile elde edilen veya sadece bitümlü bağlayıcının uygulandığı koruyucu tabakadır.
Harç Tipi Yüzey Kaplamaları
İnce agrega mineral filler bitüm emülsiyonu su ve/veya katkı maddelerinin karışımı olup genellikle mevcut kaplamada aşınma deformasyon ve yüzey çatlaklarının bakım ve onarım amacı ile kullanılabildiği gibi mevcut kaplamanın kayma direncini artırmak amacıyla da uygulanabilir.
Fog Seal
Seyreltik asfalt emülsiyonuyla yapılan basit bir uygulamadır. Eski asfalt yüzeylerin yenilenmesi küçük çatlak ve yüzey boşluklarının doldurulması ve sökülmelerin önlenmesi amacıyla kullanılır.