11. yüzyılın ilk yarısının en ünlü astronom ve matematikçisi Felsefe ve coğrafya alanlarında da çalışmalar yaptı. Sayılar kuramı Hint hesabı ay ve güneş tutulmaları matematik coğrafya enlem ve boylam tayini kuyruklu yıldızlar küre geometrisi gibi konularda yazılmış 113 kadar eseri (toplam sayfası 13.000 'u geçer) bilinir. Geom...etride açıyı üçe bölme problemini de içeren cetvel ve pergel ile çözülemeyen bir grup problem vardır ki bunlar matematik tarihinde "Biruni problemleri" olarak bilinir. Daire içine çizilmiş 9 kenarlı düzgün poligonun bir kenarının uzunluğunu özgün bir yöntemle hesapladı. Pi sayısının hesabı üzerine çalıştı sinüsler teoremini kendine özgü bir yöntemle kanıtladı.
El Biruni Trigonometriye sekant cosecant ve cotangent fonksiyonlarını eklemiştir.

Diğer bir eserinde jeodeziyle ilgili temel bilgiler verdiği için bu bilimin kurucusu sayılmaktadır. Ayrıca madenlerin yoğunluklarını az bir hata ile bulmuştur.(Fe=7.82;gerçek değer Fe=7.86).


Yerçekimi kanununun İngiliz bilimadamı Newton tarafından keşfedilmiştir. Ancak bu olay için ilk defa fikir ortaya atıp incelemelerde bulunan Biruni’dir.

Biruni; Dünya dönüyorsa ağaçlar taşlar vb. yerlerinden neden fırlamıyor? diye soranlara;
"Bu dünyanın dönmesi olayını çürütmez. Çünkü herşey dünyanın merkezine düşüyor. Bu da gösterir ki merkezde bir çekicilik vardır ve bu yerçekimi yeryüzündeki nesnelerin dışarı fırlamasına mani olmaktadır"

demektedir. Bu konuyu bilim tarihçisi Carl L. Boyer A History of Mathematics adlı kitabında belirtmektedir.

Biruni' nin eserlerini bilimin objektive yaklaşımıyla inceleyen bilim adamlarının ve bilim tarihçilerinin görüşü Biruni' nin bilim dünyasına yol gösterecek metodu ve kavrayış özelliklerinden gereği gibi yararlanılması yönündedir. Amerika'lı bilim tarihçisi George Sarton 11. asra Biruni asrı demektedir. Biruni salt kuramsal felsefeye ve gizemciliğe karşı çıkmıştır.
Biruni muhtelif ilimlere dair 1037 senesine kadar 113 eser yazmıştır. Daha sonra vefat edene kadar 12 sene zarfında ise 83 eser telif etmiştir. Biruni'nin eserlerini incelediğimizde onun esaslı bir din kültürü almış ve aldığı bu din ilimleri kültürünü tam anlamıyla hazmetmiş bütün hayatına ve çalışmalarına sirayet ettirmiş olduğu görülmektedir. Biruni'nin dehasını ve ilmi başarılarının sırrını esasında onun bu yönünde aramak lazımdır.
Asar-ül-Bakiyye: Biruni bu eserini 28 yaşında yazmıştır. Arapça telif eser olup Cürcan hükümdarı Kabus bin Yaşgir'e ithaf edilmiştir. 1878-1879 senesinde İngilizce'ye tercüme edilen eser 1923 yılında tekrar basılmıştır. Eser beynelmilel bir kronoloji takvim tarih kültür ve astronomi konularını ihtiva etmekte olup ilmi değerini günümüzde bile sürdürmektedir.