1.Tek Kişi İşletmeleri (Tacirler)



Tek kişi işletmelerinde sermaye sahibi ve idarecisi aynı kişidir. İdarenin sorumluluğu kişiseldir. İşletmede meydana gelen bütün kar ve zarardan girişimci sorumludur.

Tek Kişi İşletmelerinin özellikleri:

1.Girişimci çabuk karar verme özelliğine sahiptir.

2.Teşebbüsün büyümesi ve gelişme kaydetmesi halinde çalışma kapasitesi belli bir seviyeden yukarıya çıkamaz.

3.Teşebbüsün varlığı girişimcinin varlığına kazanç kabiliyetine ve sağlığına bağlıdır.

4.Girişimcinin işletmeden çekebileceği parada sınır olmadığı için servet oluşturması kolay olur. Ayrıca girişimcinin kendi giderlerinde yaptığı kısıtlamalar krediye olan ihtiyacı azaltır.



2.Şirketler

Bir işletmenin ortaklık olabilmesi için şu özellikleri taşıması gerekir:

1.Ortaklığı kuran kişilerin sayısı birden fazla olmalıdır.

2. Ulaşılmak istenen ortak bir amaç olmalıdır.

3. Amaca ulaşmak için ortaklar arasında bir anlaşma yapılmalıdır.

4. Belirlenen amaca ulaşmak için para mal emek ve sermaye harcanmalıdır.


Adi Şirket



İki veya daha çok kişinin para mal veya emek olarak bir sermaye koymaları ile oluşur. Adi şirketin kuruluşu kanunca özel bir biçimde bağlanmıştır. İster gerçek kişi ister tüzel kişi olsun ortakların şirket kurmak için sözlü olarak veya kapalıca anlaşmalarıyla adi şirket kurulmuş olur.

Adi şirkette şirketin kararları tüm ortakların oy birliği ile alınır. Bununla beraber sözleşmeye çoğunlukla karar verileceği de konulabilir. Şirket karları bütün ortaklar arasında ve belirtilen oranlarda veya eşit olarak dağıtılır. Ortakların sorumlulukları sınırsız olup her ortak şirketin tüm borçlarından kişisel varlığıyla sorumludur. Her ortağın şirketin yönetiminde yetkisi vardır. Yönetim yetkisi ortaklardan birine birkaçına veya dışardan birine bırakılabilir.




Ticaret Şirketleri



Ticaret şirketleri şahıs şirketleri ve sermaye şirketleri olmak üzere ikiye ayrılır. Şahıs şirketleri genellikle birbirlerini iyi tanıyan ve birbirlerine güvenen kişiler tarafından kurulur. Bu nedenle ortakların sayısı azdır ve ortaklığın devri güçtür. Bu şirketlere örnek olarak kollektif şirketleri gösterebiliriz.

Ticaret şirketleri sermayeye olan ihtiyacın fazlalığından doğmuştur. Büyük işlerde çok kazanma imkanı ve zarar etme riski yüksek olduğundan şirketin geniş bir bilgiye ve teşkilatlanmaya ihtiyacı vardır.

Özellikleri:

1. Kredi temini için esas olan şirketin kapitali ve girişimcilerim kişisel servetleridir. 2. Şirketin aktif kıymetleri kredi verenlere karşı garanti olarak gösterilebilir.

3.Ortakların kişisel harcamalarının toplamı kazançlarının toplamından fazla olmamalıdır.


Kollektif Şirket



Ticaret kanunumuzun 153’üncü maddesinde kollektif şirket şöyle tanımlanmaktadır: Ticari bir işletmeyi bir ticaret ünvanı altında işletmek amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından her birisinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlandırılmamış şirketlerdir. Bu tanıma göre ticarethane fabrika vey benzeri kurumları işletmek amacıyla kurulan kollektif şirketlerin başlıca özellikleri şunlardır:

1.Şirket gerçek kişiler arasında yapılan bir sözleşmeye dayanmalıdır.

2.Ortakların sorumlulukları sınırsızdır ve şirket borçlarından dolayı zincirleme sorumludur. Adi şirketlerden farklı olarak kollektif şirketlerin ayrı bir varlığı vardır. Kazançlar şirket sözleşmesinde belirtilen biçimde dağıtılır.

3.Ortaklardan her birinin ayrı ayrı şirket yönetme hak ve görevi vardır. Ancak şirket sözleşmesiyle şirketin yönetimi tek bir ortağa veya birden çok ortağa bırakılabilir.

4.Şirketin sermaye gücü ortakların varlığına bağlıdır.

5.Ortaklar arasındaki ilişkiler karşılıklı güvene dayandığından ve ortaklar tüm varlılarıyla sorumlu bulunduklarından ortaklar arasında değişiklik yapılması zorlaştırılmıştır.


Anonim Şirket





Anonim şirket; kurulması izne ve bir takım biçimlere bağlı olan en tipik sermaye şirketidir. Ticaret Kanunumuzun 269. maddesinde Anonim şirket şöyle tanımlanmaktadır: Bir ünvana sahip ana sermayesi belli ve paylar bölünmüş olan ve borçlarından dolayı yalnız varlıkları ile sorumlu bulunan şirkettir.

Bir anonim şirketin kurulması için en az beş kurucunun bulunması ve ana sermayesinin de beş milyar Türk Lirasından aşağı olmaması gerekir. 1995 yılında tekrar düzenlenen kanun göre bakanlar kuruluna bu miktarı 10 katına kadar çıkarabilme yetkisi verilmiştir.

Ortaklar şirketin yönetimiyle ilgilenmezler. (Çoğu kez şirketin yönetimi profesyonel yöneticilere bırakılır). Şirketin yönetimini yönetim kurulu denetleyebilir. Yöneticiler yönetim kuruluna karşı sorumludurlar. Yönetim kurulunu ortaklardan oluşan şirket genel kurulu seçer.

Hisse veya pay senetlerinin satışıyla ortaklık kolaylıkla devredilebilir. Ortakların ölümü veya ortaklıktan çekilmeleri şirketi etkilemez.

Anonim şirketler büyük sermaye toplama yeteneğine sahip olduklarından büyük işletmeler daha çok anonim şirket biçiminde kurulurlar. Şirketler büyük ve ortak sayısı fazla olduğundan anonim şirketlerin yönetimi zordur. Her türlü yeniliğe ve genişlemeye uygun olan anonim şirketlerin ülke ekonomisindeki etkinlikleri fazladır.


Limited Şirket





Ticaret Kanunumuzun 503. maddesine göre limited şirket iki veya daha çok gerçek veya tüzel kişice bir ticaret ünvanı altında kurulup ortakların sorumluluğu koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı ve ana sermayesi belirli olan şirket olarak tanımlanır.

Limited şirket ortaklarının sayısı ikiden az ve elliden az olamaz ve bu şirketin ana sermayesinin en az beş yüz milyon Türk Lirası olması zorunludur.

Ortakların sorumlulukları taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır. Bu açıdan limited şirket ortak sayısı pek fazla olmayan bir anonim şirkete benzer. Kanundaki şirkete ilişkin bazı hükümler bu şirkete de uygulanır.