CyberLady™
13.10.2009, 17:10
Organik kimya kimya içinde yer alan ; primer olarak karbon ve hidrojen içeren, azot, oksijen, halojenler, fosfor, silikon ve sülfür de yapısında bulundurabilen kimyasal bileşiklerin yapısı, özellikleri, hazırlanması (sentezle veya başka şekilde) ile ilgili bilimsel çalışmaları içeren bir özel bilim dalıdır.
Organik kimya her zaman yaşamla birlikte anılmıştır. Bu bir tarihi yanlış algılanma olup gerçeği yansıtmaz. Yaşam sadece organik kimyaya bağlı olmayıp inorganik kimyayla da önemli derecede bir bağı vardır. Örneğin, birçok enzimin yapısında demir ve bakır gibi metaller bulunur. Deniz kabuğu, diş ve kemiklerin yapısında hem organik hem de inorganik maddeler bulunur.İnorganik kimya, elementsel karbonun dışında, sadece karbon-karbon bağları içermeyen basit karbon bileşikleriyle ilgilenir(oksitler, asitler, tuzlar, karbitler). Ancak bu durum metan ve türevleri gibi tek karbonlu organik bileşiklerin varolmadığı anlamına gelmez.Biyokimya ise protein gibi büyük biyokimyasalların yapısını inceler.
Kendilerine has özellikleri nedeniyle multi-karbon bileşikler organik bileşiklerin en geniş grubunu oluşturur. Bir çok ürünün en önemli bileşenleridirler (boyalar, plastikler, gıda, patlayıcılar, ilaçlar, petrokimyasallar vb.) ve tabiki tüm yaşam süreçlerini (birkaç istisnanın dışında) yine organik bileşikler oluşturur.
TARİHSEL BAKIŞ
19. yüzyıl başlarında kimyagerler, organizmalarda üretilen bileşiklerin yapay olarak üretilemeyecek kadar karmaşık yapılarda olduklarını ve bu bileşikleri meydana getirmek için bir "yaşam gücü"ne gereksinim duyulduğunu düşünüyorlardı. Bu bileşikleri "organik" olarak isimlendirdiler ve çalışmalarını geleceği daha parlak görünen inorganik materyallere yöneltmeyi tercih ettiler.
Organik kimya çalışmaları, kimyagerlerin bu organik maddeleri aynen inorganik maddeler gibi "yaşam gücü"ne gerek duymadan laboratuar ortamında üretilebileceklerini farketmeleriyle hız kazandı. 1816'da Michel Chevreul, değişik yağ ve alkalilerden üretilen sabunlar üzerine bir çalışma başlattı. Değişik asitleri ayırdı ve alkali ile kombinasyon sonucunda sabun elde etti. Tüm bu ayrılmış bileşikler ile bir yağın kimyasal yapısında, "yaşam gücü"ne gerek duymadan değişiklik yapılabileceğini gösterdi. 1828 'de Friedrich Wöhler, inorganik Amonyum siyanat(NH4OCN)tan Üreyi sentezledi ve bu yönteme Wöhler sentezi denildi. Her ne kadar Wöhler "yaşam gücü teorisi" ni çürüttüğünü iddia etmekte dikkatli davrandıysa da çoğu kişi bu olaya bir dönüm noktası olarak baktı.
Bir diğer büyük adım, 1856'da William Henry Perkin tarafından atıldı. Kinin sentezlemeye çalışırken, kaza eseri organik bir boya (anilin moru) sentezledi. Kazandığı parayı organik kimyaya ilgi çekmek için harcadı. Bir başka önemli olay DDT maddesinin Othmer Zeidler tarafından 1874'te laboratuar ortamında eldesiydi. Maddenin böcek öldürücü özellikleri daha sonra yapılan deneylerde keşfedildi.
Teorinin yayılmasında en önemli rolü Friedrich August Kekule ve Archibald Scott Couper tarafından birbirlerinden bağımsız olarak 1858'te ortaya atılan kimyasal yapı ve bağlar hakkındaki teori üstlendi. İkisi de 4 değerlik alan karbon atomlarının birbirine bağlanarak bir karbon iskeleti oluşturacağını ve yapılabilecek uygun deneylerde bu yapının isteğe bağlı olarak ayarlanabileceğini iddia ediyorlardı.
Organik kimya tarihi, petrolün keşfi ve ayrımsal damıtma yöntemi ile bileşenlerine ayrıştırılması ile devam eder. Farklı bileşiklerin çeşitli kimyasal işlemlerle birbirlerine dönüştürülmesi petrol kimyasının indüstriye sıçramasını ve değişik yöntemlerle yapay lastik, içeriği değiştirilmiş petrol katkı maddeleri, plastik gibi ürünlerin başarıyla oluşturulmasını sağladı.
Alman Bayer firmasının asetilsalisilik asit(aspirin)i sentezi ile ilaç sanayi doğmuş oldu.
Karmaşık doğal bileşiklerin sentezi önce üre, sonra glikoz, terpineol ile devam etti. 1907'de Gustaf Komppa tarafından sentezlenen Kafur ile satışa sunuldu. Farmasotik faydalar bunu takip etti. Örneğin kolesterol bazlı bileşikler kompleks insan hormonları ve benzerlerinin üretiminde yol açtı. 20. Yüzyılın başından beri sentezlenen bileşiklerin karmaşıklığı lysergic asit ve Vitamin B12 gibi örneklerle arttı. Bugünkü hedef ise steryogenik merkezlerin asimetrik sentez yoluyla doğru eldesidir.
Biyokimya, canlıların, yapılarının, içlerinde gerçekleşen olayların kimyası, 20. yüzyıl ile kimyaya yeni bir sayfa açarak ilk adımlarını attı.
Biyomoleküller
Biyomolekül(er) kimya, organik kimya içerisinde yer alan temel bir kategoridir. Pek çok karmaşık çok işlevli grup molekülleri, yaşayan organizmalar içerisinde önemlidir. Bazıları, uzun zincir olarak adlandırılan biyopolimerler olup, DNA,RNA gibi proteinler ve hayvanlardaki karbonhidrat(lar) ve bitkilerdeki selülüz(lar)gibi polisakaritler içermektedir. Diğer temel sınıflar, amino asit(ler) (proteinlerin monomer yapı blokları), polisakaritleri içeren karbonhidratlar, DNA ve RNA gibi polimerleri içeren nükleik asitler ve lipid(ler)dir. İlâveten, hayvan biyokimyası, (akrep dönencesi) yolu ile enerji üretimine yardım eden pek çok küçük molekül aracılarını kapsamaktadır ve hayvanlarda en yaygın hidrokarbon olan izoprini üretmektedir. Hayvanlardaki izoprinler, önemli steroid yapısal kolestorol ve steroid hormon bileşiklerini ve bitkilerde de, terpen(ler)terpenoitler, bazı alkaloitler ve --Seyyare 14:40, 29 Kasım 2007
Organik kimya her zaman yaşamla birlikte anılmıştır. Bu bir tarihi yanlış algılanma olup gerçeği yansıtmaz. Yaşam sadece organik kimyaya bağlı olmayıp inorganik kimyayla da önemli derecede bir bağı vardır. Örneğin, birçok enzimin yapısında demir ve bakır gibi metaller bulunur. Deniz kabuğu, diş ve kemiklerin yapısında hem organik hem de inorganik maddeler bulunur.İnorganik kimya, elementsel karbonun dışında, sadece karbon-karbon bağları içermeyen basit karbon bileşikleriyle ilgilenir(oksitler, asitler, tuzlar, karbitler). Ancak bu durum metan ve türevleri gibi tek karbonlu organik bileşiklerin varolmadığı anlamına gelmez.Biyokimya ise protein gibi büyük biyokimyasalların yapısını inceler.
Kendilerine has özellikleri nedeniyle multi-karbon bileşikler organik bileşiklerin en geniş grubunu oluşturur. Bir çok ürünün en önemli bileşenleridirler (boyalar, plastikler, gıda, patlayıcılar, ilaçlar, petrokimyasallar vb.) ve tabiki tüm yaşam süreçlerini (birkaç istisnanın dışında) yine organik bileşikler oluşturur.
TARİHSEL BAKIŞ
19. yüzyıl başlarında kimyagerler, organizmalarda üretilen bileşiklerin yapay olarak üretilemeyecek kadar karmaşık yapılarda olduklarını ve bu bileşikleri meydana getirmek için bir "yaşam gücü"ne gereksinim duyulduğunu düşünüyorlardı. Bu bileşikleri "organik" olarak isimlendirdiler ve çalışmalarını geleceği daha parlak görünen inorganik materyallere yöneltmeyi tercih ettiler.
Organik kimya çalışmaları, kimyagerlerin bu organik maddeleri aynen inorganik maddeler gibi "yaşam gücü"ne gerek duymadan laboratuar ortamında üretilebileceklerini farketmeleriyle hız kazandı. 1816'da Michel Chevreul, değişik yağ ve alkalilerden üretilen sabunlar üzerine bir çalışma başlattı. Değişik asitleri ayırdı ve alkali ile kombinasyon sonucunda sabun elde etti. Tüm bu ayrılmış bileşikler ile bir yağın kimyasal yapısında, "yaşam gücü"ne gerek duymadan değişiklik yapılabileceğini gösterdi. 1828 'de Friedrich Wöhler, inorganik Amonyum siyanat(NH4OCN)tan Üreyi sentezledi ve bu yönteme Wöhler sentezi denildi. Her ne kadar Wöhler "yaşam gücü teorisi" ni çürüttüğünü iddia etmekte dikkatli davrandıysa da çoğu kişi bu olaya bir dönüm noktası olarak baktı.
Bir diğer büyük adım, 1856'da William Henry Perkin tarafından atıldı. Kinin sentezlemeye çalışırken, kaza eseri organik bir boya (anilin moru) sentezledi. Kazandığı parayı organik kimyaya ilgi çekmek için harcadı. Bir başka önemli olay DDT maddesinin Othmer Zeidler tarafından 1874'te laboratuar ortamında eldesiydi. Maddenin böcek öldürücü özellikleri daha sonra yapılan deneylerde keşfedildi.
Teorinin yayılmasında en önemli rolü Friedrich August Kekule ve Archibald Scott Couper tarafından birbirlerinden bağımsız olarak 1858'te ortaya atılan kimyasal yapı ve bağlar hakkındaki teori üstlendi. İkisi de 4 değerlik alan karbon atomlarının birbirine bağlanarak bir karbon iskeleti oluşturacağını ve yapılabilecek uygun deneylerde bu yapının isteğe bağlı olarak ayarlanabileceğini iddia ediyorlardı.
Organik kimya tarihi, petrolün keşfi ve ayrımsal damıtma yöntemi ile bileşenlerine ayrıştırılması ile devam eder. Farklı bileşiklerin çeşitli kimyasal işlemlerle birbirlerine dönüştürülmesi petrol kimyasının indüstriye sıçramasını ve değişik yöntemlerle yapay lastik, içeriği değiştirilmiş petrol katkı maddeleri, plastik gibi ürünlerin başarıyla oluşturulmasını sağladı.
Alman Bayer firmasının asetilsalisilik asit(aspirin)i sentezi ile ilaç sanayi doğmuş oldu.
Karmaşık doğal bileşiklerin sentezi önce üre, sonra glikoz, terpineol ile devam etti. 1907'de Gustaf Komppa tarafından sentezlenen Kafur ile satışa sunuldu. Farmasotik faydalar bunu takip etti. Örneğin kolesterol bazlı bileşikler kompleks insan hormonları ve benzerlerinin üretiminde yol açtı. 20. Yüzyılın başından beri sentezlenen bileşiklerin karmaşıklığı lysergic asit ve Vitamin B12 gibi örneklerle arttı. Bugünkü hedef ise steryogenik merkezlerin asimetrik sentez yoluyla doğru eldesidir.
Biyokimya, canlıların, yapılarının, içlerinde gerçekleşen olayların kimyası, 20. yüzyıl ile kimyaya yeni bir sayfa açarak ilk adımlarını attı.
Biyomoleküller
Biyomolekül(er) kimya, organik kimya içerisinde yer alan temel bir kategoridir. Pek çok karmaşık çok işlevli grup molekülleri, yaşayan organizmalar içerisinde önemlidir. Bazıları, uzun zincir olarak adlandırılan biyopolimerler olup, DNA,RNA gibi proteinler ve hayvanlardaki karbonhidrat(lar) ve bitkilerdeki selülüz(lar)gibi polisakaritler içermektedir. Diğer temel sınıflar, amino asit(ler) (proteinlerin monomer yapı blokları), polisakaritleri içeren karbonhidratlar, DNA ve RNA gibi polimerleri içeren nükleik asitler ve lipid(ler)dir. İlâveten, hayvan biyokimyası, (akrep dönencesi) yolu ile enerji üretimine yardım eden pek çok küçük molekül aracılarını kapsamaktadır ve hayvanlarda en yaygın hidrokarbon olan izoprini üretmektedir. Hayvanlardaki izoprinler, önemli steroid yapısal kolestorol ve steroid hormon bileşiklerini ve bitkilerde de, terpen(ler)terpenoitler, bazı alkaloitler ve --Seyyare 14:40, 29 Kasım 2007