Héroes
16.02.2011, 02:55
Hem çocuklarda, hem de erişkinlerde çok sık görülen bir sorundur Tanısı genellikle güçtür, çünkü hastadan alınan bilgiler ve deneme beslenmeleri dışında veri yoktur
Alerji, normal kişilerde herhangi bir rahatsızlığa yol açmayan bir ya da birkaç maddeye karşı aşırı duyarlılıktır Alerji yapan maddeler solunum, ağız ya da enjeksiyon yoluyla vücuda girebilir Böyle bir madde vücutta yabancı ve özümsenemez bir cisim olarak tanınır; bir başka deyişle antijen etkisi gösterir ve kendisine karşı antikor denen engelleyici ya da etkisizleş-tiriri maddelerin oluşumunu uyarır Antikorun antijenle birleşmesiyle alerjik tepki başlarAlerjik tepkiye neden olabilen maddeler arasında çiçek tozları, ev tozları, kozmetik ürünler, evde beslenen hayvanların kılları, değişik fiziksel etkenler, bitkisel maddeler, ilaçlar, aşılar ve çeşitli besinler sayılabilir Besin alerjisine yol açan maddeler besinlerde bulunan proteinlerdir; bazı besinlerin çok az protein içermesi de bu gerçeği değiştirmez Yatkınlığı olan kişilerde alerjinin ortaya çıkması için çok küçük miktarda protein bile yeterlidir Ama bu proteinlerin bağırsaklardan kimyasal bütünlük içinde, yani normal sindirim süreçlerinde parçalanmadan emilmiş olmaları gerekir
Besin Alerjisi Görülme Sıklığı
Besin allerjisi bebeklik çağında daha sık görülür; yıllar geçtikçe azalır Bunun çeşitli nedenleri vardır Bebeğin sindirim sisteminin tam gelişmemiş olması, günde birkaç öğün alerji yapma olasılığı yüksek tek bir besinle (süt) beslenmesi, alerji yapan besinle erken ve sürekli karşılaşması başlıca nedenlerdir
Besin alerjisinin görülme sıklığı konusunda kesin bir şey söylemek zordur Kuşkusuz erişkinlerde görece seyrek ortaya çıktığı ve alerjik hastalıkların küçük bir bölümünü oluşturduğu söylenebilir Ama konserve yiyeceklerin yaygınlaşması ve gıda sanayisi tekniklerinin gelişmesiyle besin alerjisinin gittikçe daha çok görüldüğü yaygın bir görüştür
Bütün besinler alerji yapabilir, ama bazılarının alerjik tepkiye yol açma ola-sılığı daha yüksektir Hayvansal besiner arasında en sık süt ve yumurta alerji yapar; etler daha çok pişirilerek tüketildiğinden alerjiye seyrek olarak yol açar Bitkisel kökenli besinler arasında ise en çok çilek, ceviz, çikolata ve tahıllar antijen özelliği kazanır Bununla birlikte bilinen bütün besinlerin alerji yapabildiği kesinlikle unutulmamalıdır
Bir besinin alerji yapıp yapmaması bir ölçüde tüketilmeden önce geçtiği işlemlere bağlıdır Pişirilme genellikle alerjik etkiyi azaltır ya da yok eder Sütün içerdiği albüminin alınması alerji yapma olasılığının azalmasına yol açar Örneğin peynirlere karşı alerji çok seyrek görülür, çünkü peynirin üretim süecinde sütteki albümin (laktalbümin) genellikle ayrılmaktadır Az sayıdaki peynir alerjisi olguları yumurta, un, nişasta koku ve tat vericiler, küf gibi süt dışı maddelere bağlıdır Sanayide kullanılan koruyucu maddeler de besinlerin alerji yapma özelliklerini değiştirebilir
Besinlerin çoğu bir antijenler mozaği gibi düşünülebilir Örneğin yumutadaki albümin görece basit yapılı bir besin olmasına karşın beş ayrı antijen içerirKarmaşık yapılı besinlerde bu bileşenlerin sayısı çok daha fazladır
Doğal bileşenlerin yanı sıra besinlere bulaşmış maddeler de antijen etkisi gösterebilir "Bulaşma ürünü" denen bu maddeler besin olmadıkları halde besin alerjisi yapabilir Bu yabancı maddeler besinlere kaza ya da rastlantıyla bulaşabilir Örneğin süt hayvanlarında meme iltihabını (mastit) tedavi etmek ya da önlemek amacıyla kullanılan antibiyo-tikler (özellikle penisilin) inek sütüne geçebilir Emziren kadınların aldıkları ilaçlar da sütlerine geçebilir Bu yolla süte geçen, ama sütün normal yapışma yabancı bulaşma ürünü maddeler sütçocuğunda alerji tepkimesine yol açabilir Gerçekte bebekte anne sütüne karşı alerji gelişmesinin tek yolu budur
Besinlere yabancı madde bulaşmasının bir aracı da üretim teknolojisidir Besinlerin bozulmasını önlemek amacıyla çok yaygın olarak kullanılan şahsilik ve antiseptik maddelerle gene gıda sanayisinde çok kullanılan renklendiriciler besin alerjisine yol açabilen yabancı maddelerdir
Besinlere sık sık bulaşan bir madde de nikeldir Nikel özellikle baklagillere ve çileğe, ayrıca ekmeğe, etlere ve balığa bulaşabilir Mutfak tuzunda ve margarinlerde de bulunur Besinlerin paslanmaz çelik tencerede pişirilmesi oksalik asit (ıspanak, ravent), malik asit (elma) ve sitrik asit (özellikle turunçgiller) içermeleri durumunda nikel yoğunluğunu önemli ölçüde artırır Bu yiyeceklerin yenmesi (5,6 mgr nikel=25 mgr nikel sülfat) gecikmiş bir aşın duyarlılığa bağlı bir egzamayı, ama aynı zamanda ürtiker ya da kızarıklığı da yeniden başlatabilir
Besinleri korumak, renklendirmek gibi bazı belirli amaçlara yönelik olmak koşuluyla gıda sanayisinde kullanılmasına izin verilen katkı maddeleri vardırAma bunlar ülkelere göre yüzde 0,03 ile yüzde 0,15 arasında değişen oranlarda istenmeyen yan etkilere yol açmaktadır
Yalancı Besin Alerjileri
Alerji yapan besinle vücudun buna karşı ürettiği antikor arasındaki tepkimenin neden olduğu gerçek besin alerjisinde vücutta bazı maddeler açığa çıkarBunlardan özellikle histamin alerjiyle ilgili belirti ve bozukluklardan sorumlu olan önemli bir maddedir Ama kendi yapısında çok miktarda histamin bulunan ya da sindirildiğinde alerjik bir mekanizmadan bağımsız olarak vücutta histamin salgısını uyaran birçok besin de vardır
Bu besinlerin başlıcaları şunlardır:
• Yumurta akı çok etkili bir histamin serbestleştiricidir
• Kabuklu deniz hayvanları (karides ve daha az olmak üzere yengeçler), çilek, domates, çikolata, balık ve domuz eti de benzer bir etki yapar
• Ananas ve papaya gibi bazı tropik meyveler histamin serbestleştirici maddeler içerir
• Bakla, bezelye, fasulye gibi bazı sebeler, tahıllar, ceviz, yerfıstığı gibi çeşitli besinler histamin serbestleştirici bir madde olan lesitin içerir
Bütün bunlardan başka protein yapısında olmayan bazı besinler de böyle eki gösterebilir
Ayrıca alkolün iyi bilinen damar genişletici etkisiyle histamin serbestleştirici etkisinin birlikte görüldüğü unutulmamalıdır
• Histamin açısından zengin besinler
Besin Alerjisi Tanısı Teşhis
Besinlerin içeriği başlı başına bir araştırma konusudur Az miktarda, ama sürekli alman besinlerin bir kez büyük miktarda alınanlardan daha çok alerji yaptığı kanısı yaygınsa da, alınan besin miktarının önemi henüz tartışılmaktadır Bazı besinler gerçek besin alerjisi belir-tilerine yol açan maddeler açısından özellikle zengindir Bunlar yendiğinde "yalancı alerji" olarak nitelenen durum ortaya çıkar ve besin miktarı arttıkça yalancı alerji etkisi de güçlenir Bununla birlikte bazı besinlerin hem alerji, hem de yalancı alerji yapıcı etkileri vardır Bir besinin alerji yapıp yapmayacağı aynı anda alman öbür yiyeceklere, ilaçlara ve fiziksel gerginliğe bağlıdır Dolaysıyla da sorun çok karmaşıktır
Besin Alerjisi Tedavisi
Besin alerjisinin tedavisi öbür alerjik hastalıkların tedavisinden farklı değildir Tedavide bir yandan alerji yaptığı düşünülen etkenlerin elenmesine, buandan da belirtilerin ortadan kaldırıl-masına çalışılır
• Beslenme tedavisi- Alerjinin beslenmeyle tedavisi, ilk bakışta kolay görünebilir Hastaya dokunan besin ya da besinler saptandıktan sonra, bunları bes-lenmeden çıkarmak yeterlidir Söz konusu besinlerin besleyici değerinin az ve fıstık, deniz ürünleri, çilek gibi görece olağandışı türler olması durumunda bu yöntem kolayca uygulanabilir
Alerji, normal kişilerde herhangi bir rahatsızlığa yol açmayan bir ya da birkaç maddeye karşı aşırı duyarlılıktır Alerji yapan maddeler solunum, ağız ya da enjeksiyon yoluyla vücuda girebilir Böyle bir madde vücutta yabancı ve özümsenemez bir cisim olarak tanınır; bir başka deyişle antijen etkisi gösterir ve kendisine karşı antikor denen engelleyici ya da etkisizleş-tiriri maddelerin oluşumunu uyarır Antikorun antijenle birleşmesiyle alerjik tepki başlarAlerjik tepkiye neden olabilen maddeler arasında çiçek tozları, ev tozları, kozmetik ürünler, evde beslenen hayvanların kılları, değişik fiziksel etkenler, bitkisel maddeler, ilaçlar, aşılar ve çeşitli besinler sayılabilir Besin alerjisine yol açan maddeler besinlerde bulunan proteinlerdir; bazı besinlerin çok az protein içermesi de bu gerçeği değiştirmez Yatkınlığı olan kişilerde alerjinin ortaya çıkması için çok küçük miktarda protein bile yeterlidir Ama bu proteinlerin bağırsaklardan kimyasal bütünlük içinde, yani normal sindirim süreçlerinde parçalanmadan emilmiş olmaları gerekir
Besin Alerjisi Görülme Sıklığı
Besin allerjisi bebeklik çağında daha sık görülür; yıllar geçtikçe azalır Bunun çeşitli nedenleri vardır Bebeğin sindirim sisteminin tam gelişmemiş olması, günde birkaç öğün alerji yapma olasılığı yüksek tek bir besinle (süt) beslenmesi, alerji yapan besinle erken ve sürekli karşılaşması başlıca nedenlerdir
Besin alerjisinin görülme sıklığı konusunda kesin bir şey söylemek zordur Kuşkusuz erişkinlerde görece seyrek ortaya çıktığı ve alerjik hastalıkların küçük bir bölümünü oluşturduğu söylenebilir Ama konserve yiyeceklerin yaygınlaşması ve gıda sanayisi tekniklerinin gelişmesiyle besin alerjisinin gittikçe daha çok görüldüğü yaygın bir görüştür
Bütün besinler alerji yapabilir, ama bazılarının alerjik tepkiye yol açma ola-sılığı daha yüksektir Hayvansal besiner arasında en sık süt ve yumurta alerji yapar; etler daha çok pişirilerek tüketildiğinden alerjiye seyrek olarak yol açar Bitkisel kökenli besinler arasında ise en çok çilek, ceviz, çikolata ve tahıllar antijen özelliği kazanır Bununla birlikte bilinen bütün besinlerin alerji yapabildiği kesinlikle unutulmamalıdır
Bir besinin alerji yapıp yapmaması bir ölçüde tüketilmeden önce geçtiği işlemlere bağlıdır Pişirilme genellikle alerjik etkiyi azaltır ya da yok eder Sütün içerdiği albüminin alınması alerji yapma olasılığının azalmasına yol açar Örneğin peynirlere karşı alerji çok seyrek görülür, çünkü peynirin üretim süecinde sütteki albümin (laktalbümin) genellikle ayrılmaktadır Az sayıdaki peynir alerjisi olguları yumurta, un, nişasta koku ve tat vericiler, küf gibi süt dışı maddelere bağlıdır Sanayide kullanılan koruyucu maddeler de besinlerin alerji yapma özelliklerini değiştirebilir
Besinlerin çoğu bir antijenler mozaği gibi düşünülebilir Örneğin yumutadaki albümin görece basit yapılı bir besin olmasına karşın beş ayrı antijen içerirKarmaşık yapılı besinlerde bu bileşenlerin sayısı çok daha fazladır
Doğal bileşenlerin yanı sıra besinlere bulaşmış maddeler de antijen etkisi gösterebilir "Bulaşma ürünü" denen bu maddeler besin olmadıkları halde besin alerjisi yapabilir Bu yabancı maddeler besinlere kaza ya da rastlantıyla bulaşabilir Örneğin süt hayvanlarında meme iltihabını (mastit) tedavi etmek ya da önlemek amacıyla kullanılan antibiyo-tikler (özellikle penisilin) inek sütüne geçebilir Emziren kadınların aldıkları ilaçlar da sütlerine geçebilir Bu yolla süte geçen, ama sütün normal yapışma yabancı bulaşma ürünü maddeler sütçocuğunda alerji tepkimesine yol açabilir Gerçekte bebekte anne sütüne karşı alerji gelişmesinin tek yolu budur
Besinlere yabancı madde bulaşmasının bir aracı da üretim teknolojisidir Besinlerin bozulmasını önlemek amacıyla çok yaygın olarak kullanılan şahsilik ve antiseptik maddelerle gene gıda sanayisinde çok kullanılan renklendiriciler besin alerjisine yol açabilen yabancı maddelerdir
Besinlere sık sık bulaşan bir madde de nikeldir Nikel özellikle baklagillere ve çileğe, ayrıca ekmeğe, etlere ve balığa bulaşabilir Mutfak tuzunda ve margarinlerde de bulunur Besinlerin paslanmaz çelik tencerede pişirilmesi oksalik asit (ıspanak, ravent), malik asit (elma) ve sitrik asit (özellikle turunçgiller) içermeleri durumunda nikel yoğunluğunu önemli ölçüde artırır Bu yiyeceklerin yenmesi (5,6 mgr nikel=25 mgr nikel sülfat) gecikmiş bir aşın duyarlılığa bağlı bir egzamayı, ama aynı zamanda ürtiker ya da kızarıklığı da yeniden başlatabilir
Besinleri korumak, renklendirmek gibi bazı belirli amaçlara yönelik olmak koşuluyla gıda sanayisinde kullanılmasına izin verilen katkı maddeleri vardırAma bunlar ülkelere göre yüzde 0,03 ile yüzde 0,15 arasında değişen oranlarda istenmeyen yan etkilere yol açmaktadır
Yalancı Besin Alerjileri
Alerji yapan besinle vücudun buna karşı ürettiği antikor arasındaki tepkimenin neden olduğu gerçek besin alerjisinde vücutta bazı maddeler açığa çıkarBunlardan özellikle histamin alerjiyle ilgili belirti ve bozukluklardan sorumlu olan önemli bir maddedir Ama kendi yapısında çok miktarda histamin bulunan ya da sindirildiğinde alerjik bir mekanizmadan bağımsız olarak vücutta histamin salgısını uyaran birçok besin de vardır
Bu besinlerin başlıcaları şunlardır:
• Yumurta akı çok etkili bir histamin serbestleştiricidir
• Kabuklu deniz hayvanları (karides ve daha az olmak üzere yengeçler), çilek, domates, çikolata, balık ve domuz eti de benzer bir etki yapar
• Ananas ve papaya gibi bazı tropik meyveler histamin serbestleştirici maddeler içerir
• Bakla, bezelye, fasulye gibi bazı sebeler, tahıllar, ceviz, yerfıstığı gibi çeşitli besinler histamin serbestleştirici bir madde olan lesitin içerir
Bütün bunlardan başka protein yapısında olmayan bazı besinler de böyle eki gösterebilir
Ayrıca alkolün iyi bilinen damar genişletici etkisiyle histamin serbestleştirici etkisinin birlikte görüldüğü unutulmamalıdır
• Histamin açısından zengin besinler
Besin Alerjisi Tanısı Teşhis
Besinlerin içeriği başlı başına bir araştırma konusudur Az miktarda, ama sürekli alman besinlerin bir kez büyük miktarda alınanlardan daha çok alerji yaptığı kanısı yaygınsa da, alınan besin miktarının önemi henüz tartışılmaktadır Bazı besinler gerçek besin alerjisi belir-tilerine yol açan maddeler açısından özellikle zengindir Bunlar yendiğinde "yalancı alerji" olarak nitelenen durum ortaya çıkar ve besin miktarı arttıkça yalancı alerji etkisi de güçlenir Bununla birlikte bazı besinlerin hem alerji, hem de yalancı alerji yapıcı etkileri vardır Bir besinin alerji yapıp yapmayacağı aynı anda alman öbür yiyeceklere, ilaçlara ve fiziksel gerginliğe bağlıdır Dolaysıyla da sorun çok karmaşıktır
Besin Alerjisi Tedavisi
Besin alerjisinin tedavisi öbür alerjik hastalıkların tedavisinden farklı değildir Tedavide bir yandan alerji yaptığı düşünülen etkenlerin elenmesine, buandan da belirtilerin ortadan kaldırıl-masına çalışılır
• Beslenme tedavisi- Alerjinin beslenmeyle tedavisi, ilk bakışta kolay görünebilir Hastaya dokunan besin ya da besinler saptandıktan sonra, bunları bes-lenmeden çıkarmak yeterlidir Söz konusu besinlerin besleyici değerinin az ve fıstık, deniz ürünleri, çilek gibi görece olağandışı türler olması durumunda bu yöntem kolayca uygulanabilir