MeY
05.07.2009, 12:15
GELMİŞ GEÇMİŞ EN İYİ 10 GANGSTER FİLMİ
Haftaya vizyona girecek “Halk Düşmanları”, gangster filmlerinin ilk dönemine saygı duruşunda bulunurken biz de türün tarihindeki en önemli örneklere bir göz atalım istedik.
1930’larda 1. Dünya Savaşı sonrası ABD’sinin ürettiği katillere odaklı olarak sinemaya giriş yaptı. 1942’de suç filminin kaynağı kara film olunca, onun içine girdi. 72’de yeniden “Baba” ile dirildi. Şu sıralar ise tür kırmalarının içinde yer alıyor. Örneğin son Batman filmi “Kara Şövalye”, özünde bir gangster filmi olarak anılabilir. Gangster filmlerini daha çok ‘bir suçlu’nun hayat hikayesi olarak biliyoruz. Biyografik bir tarafları da var yani. Gerçek hikayelerden esinlenerek oluşturmaları en önemli özellikleri. Ancak elbette anti-kahramanlar sunmalarıyla benzerlerinden ayrılıyorlar.
İşte sinema tarihinin en iyi 10 gangster filmi...
1-The Public Enemy (1931)
Gangster Tom Powers’ın 1909-1920 arasında içine 1. Dünya Savaşı’nı da alan dönemde ortağıyla birlikte mafyanın tetikçisi olarak yaptıklarını ele alıyor. Belgesel estetiği ve tiyatro geleneği benimsenirken, göstermeden vuran sahnelerle zirve yapıp meşhur olmuştur. Türün unutulmaz ismi James Cagney’nin ilk başrolü!
2-Yaralı Yüz (Scarface) (1932)
Brian De Palma’nın ‘Tony Montana’ karakterinin esin kaynaklarından olan yapıt, Paul Muni’nin canlandırdığı Tony Camonte’nin izini sürer. Eski mafya patronlarından birini öldüren karakterimizin, sistemle ve ailesiyle mücadelesi gözler önüne serilir. Özellikle Howard Hawks’un girişteki plan sekansı ve çatışma sahneleriyle, türe yeni şeyler eklediği de bilinir.
3-Küçük Cesar (Little Ceasar) (1931)
Edward G. Robinson'ın başrolünde oynadığı yapıt, ‘Gino’ adlı ‘Küçük Cesar’ lakaplı İtalyan asıllı bir gangsterin mücadelesine odaklanır. Yine hedefte 1. Dünya Savaşı sonrası ABD’si vardır.
4-Baba (The Godfather) (1972)
Epik gangster filmlerini başlatan yapıt, bilindiği gibi Don Corleone ve ailesinin hikayesine uzanır. ‘Yeraltı dünyası’nın felsefik, kültürel ve sosyolojik bir portresini çıkarmaktır esas amaç burada. Coppola’nın filmi sonradan iki de devam filmiyle onurlandırılmıştır.
5-Kükreyen Yirmiler (The Roaring Twenties) (1939)
Yine bir 20’lerle ilgili tür filmi. Bu sefer başrollerde James Cagney ve onun kara filmdeki veliahtı Humphrey Bogart var. Yönetmenlik koltuğunda ise Raoul Walsh oturuyor. Belgesel estetiği ise fazlaca ön planda.
6-Salvatore Guilano (1961)
Francesco Rosi’nin İtalyan Yeni Gerçekçiliği akımına saygı duruşunda bulunduğu eseri, ölen bir gangsterin bu cinayetin arkasında yatan gizemi incelemeye koyuluyor. Türün gereklerini zaman dilimindeki süreçlerin üzerine giderek vurguluyor. Tabii mahkeme bölümü de önemli bir parçasını oluşturuyor.
7-Bir Zamanlar Amerika’da (Once upon a time in America) (1984)
2. Dünya Savaşı döneminden beri yasaklı bir musevi gangster, eski semti Brooklyn’e döner. Orada geçmişindeki olaylarla yüzleşir. Epik bir şaheser. Yönetmenlik koltuğunda spagetti westernlerin usta ismi Sergio Leone var. Başrollerde ise Robert De Niro, James Woods ve Joe Pesci...
8-Sıkı Dostlar (Goodfellas) (1990)
Mafya patronu olmak isteyen ve daha çok para kazanmayı amaçlayan Jimmy, Tommy ve Henry’nin bu gayeleri doğrultusunda yükseliş hikayelerini gangster filmi formatında anlatıyor. Yönetmen Martin Scorsese ve sanatçının en önemli 1-2 filmi arasında sayılıyor. Başrollerde ise Robert De Niro, Joe Pesci ve Ray Liotta var.
9-Sicilyalı (Scarface) (1983)
‘Epik gangster filmi’ türünün en belirgin temsilcilerinden olan yapıt, 32 tarihli Howard Hawks filminin yeniden çevrimidir. En önemli farkı ise mafyanın içine daha çok sızması ve çatışma sahnelerinin görkemini arttırmasıdır. Brian De Palma, yönetmenlik koltuğunda.
10-Dillinger (1945)
“Halk Düşmanları”nın da ana karakteri olan ünlü gangster John Dillinger’ın sinemadaki bu ilk temsili, Alman yönetmen Max Nossek’in imzasıyla perdeye aktarılıyor. Başroldeki Lawrence Tierney’in yanına Anne Jeffreys, Ralph Lewis gibi o zaman ‘B filmi’ içinde anılan türe destek veren isimler de ekleniyor. Sürekli hapse girip çıkan Dillinger’ın hikayesinde çatışma sahneleri de mevcut.
Haftaya vizyona girecek “Halk Düşmanları”, gangster filmlerinin ilk dönemine saygı duruşunda bulunurken biz de türün tarihindeki en önemli örneklere bir göz atalım istedik.
1930’larda 1. Dünya Savaşı sonrası ABD’sinin ürettiği katillere odaklı olarak sinemaya giriş yaptı. 1942’de suç filminin kaynağı kara film olunca, onun içine girdi. 72’de yeniden “Baba” ile dirildi. Şu sıralar ise tür kırmalarının içinde yer alıyor. Örneğin son Batman filmi “Kara Şövalye”, özünde bir gangster filmi olarak anılabilir. Gangster filmlerini daha çok ‘bir suçlu’nun hayat hikayesi olarak biliyoruz. Biyografik bir tarafları da var yani. Gerçek hikayelerden esinlenerek oluşturmaları en önemli özellikleri. Ancak elbette anti-kahramanlar sunmalarıyla benzerlerinden ayrılıyorlar.
İşte sinema tarihinin en iyi 10 gangster filmi...
1-The Public Enemy (1931)
Gangster Tom Powers’ın 1909-1920 arasında içine 1. Dünya Savaşı’nı da alan dönemde ortağıyla birlikte mafyanın tetikçisi olarak yaptıklarını ele alıyor. Belgesel estetiği ve tiyatro geleneği benimsenirken, göstermeden vuran sahnelerle zirve yapıp meşhur olmuştur. Türün unutulmaz ismi James Cagney’nin ilk başrolü!
2-Yaralı Yüz (Scarface) (1932)
Brian De Palma’nın ‘Tony Montana’ karakterinin esin kaynaklarından olan yapıt, Paul Muni’nin canlandırdığı Tony Camonte’nin izini sürer. Eski mafya patronlarından birini öldüren karakterimizin, sistemle ve ailesiyle mücadelesi gözler önüne serilir. Özellikle Howard Hawks’un girişteki plan sekansı ve çatışma sahneleriyle, türe yeni şeyler eklediği de bilinir.
3-Küçük Cesar (Little Ceasar) (1931)
Edward G. Robinson'ın başrolünde oynadığı yapıt, ‘Gino’ adlı ‘Küçük Cesar’ lakaplı İtalyan asıllı bir gangsterin mücadelesine odaklanır. Yine hedefte 1. Dünya Savaşı sonrası ABD’si vardır.
4-Baba (The Godfather) (1972)
Epik gangster filmlerini başlatan yapıt, bilindiği gibi Don Corleone ve ailesinin hikayesine uzanır. ‘Yeraltı dünyası’nın felsefik, kültürel ve sosyolojik bir portresini çıkarmaktır esas amaç burada. Coppola’nın filmi sonradan iki de devam filmiyle onurlandırılmıştır.
5-Kükreyen Yirmiler (The Roaring Twenties) (1939)
Yine bir 20’lerle ilgili tür filmi. Bu sefer başrollerde James Cagney ve onun kara filmdeki veliahtı Humphrey Bogart var. Yönetmenlik koltuğunda ise Raoul Walsh oturuyor. Belgesel estetiği ise fazlaca ön planda.
6-Salvatore Guilano (1961)
Francesco Rosi’nin İtalyan Yeni Gerçekçiliği akımına saygı duruşunda bulunduğu eseri, ölen bir gangsterin bu cinayetin arkasında yatan gizemi incelemeye koyuluyor. Türün gereklerini zaman dilimindeki süreçlerin üzerine giderek vurguluyor. Tabii mahkeme bölümü de önemli bir parçasını oluşturuyor.
7-Bir Zamanlar Amerika’da (Once upon a time in America) (1984)
2. Dünya Savaşı döneminden beri yasaklı bir musevi gangster, eski semti Brooklyn’e döner. Orada geçmişindeki olaylarla yüzleşir. Epik bir şaheser. Yönetmenlik koltuğunda spagetti westernlerin usta ismi Sergio Leone var. Başrollerde ise Robert De Niro, James Woods ve Joe Pesci...
8-Sıkı Dostlar (Goodfellas) (1990)
Mafya patronu olmak isteyen ve daha çok para kazanmayı amaçlayan Jimmy, Tommy ve Henry’nin bu gayeleri doğrultusunda yükseliş hikayelerini gangster filmi formatında anlatıyor. Yönetmen Martin Scorsese ve sanatçının en önemli 1-2 filmi arasında sayılıyor. Başrollerde ise Robert De Niro, Joe Pesci ve Ray Liotta var.
9-Sicilyalı (Scarface) (1983)
‘Epik gangster filmi’ türünün en belirgin temsilcilerinden olan yapıt, 32 tarihli Howard Hawks filminin yeniden çevrimidir. En önemli farkı ise mafyanın içine daha çok sızması ve çatışma sahnelerinin görkemini arttırmasıdır. Brian De Palma, yönetmenlik koltuğunda.
10-Dillinger (1945)
“Halk Düşmanları”nın da ana karakteri olan ünlü gangster John Dillinger’ın sinemadaki bu ilk temsili, Alman yönetmen Max Nossek’in imzasıyla perdeye aktarılıyor. Başroldeki Lawrence Tierney’in yanına Anne Jeffreys, Ralph Lewis gibi o zaman ‘B filmi’ içinde anılan türe destek veren isimler de ekleniyor. Sürekli hapse girip çıkan Dillinger’ın hikayesinde çatışma sahneleri de mevcut.