Ctrl
15.07.2010, 14:33
Birincil Güdüler
Bunlar öğrenilmiş veya öğrenilmemiş olmalarına göre ikiye ayrılabilirler. Öğrenilmemiş güdülerhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif birincil hedefi olan ve böylece birincil güdüler (prımary motives) de denilenlerdir.
Birincil güdülerin bazıları açlıkhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif susuzluk gibihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif vücutta bilinen bazı fizyolojik değişikliklerden kaynaklanır ve genellikle fizyolojik dürtüler (physiological drives) olarak adlandırılırlar. Bu alt bölümde ilk olarak bunlar ele alınacaktır. Daha sonra da bildiğimiz bir fizyolojik temeli olmayanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif duyusal uyarılma ve sevecenlik gibi öğrenilmemiş güdüler yer almaktadır.
Açlık ve Susuzluk
Açlık ve susuzluk fizyolojik dürtüleri birbiriyle yakından ilişkilidir. Çünkü suhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif vücudun yiyecekten yararlanması için sindirim ve diğer biyokimyasal işlemlerde kullanılmak üzere vücutta tutulur. Gerçektehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif organizmanın su alımının yaklaşık % 90'ı bu fizyolojik amaç içindir. Bir diğer anlatımlahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yiyecek yoksunluğu çeken insan ya da hayvanlar sadecehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif düzenli olarak yedikleri zamankinin yaklaşık % 10'u kadar su içerler.
Genel açlık
Açlık yaşantısının zamandan zamana veya kişiden kişiye değiştiği görülmektedir. Her zaman olmasa dahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif açlıkhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif midenin kasılmaları şeklindeki açlık kramplarıyla birlikte olabilir. Ancakhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif bunlar açlığı hissetmek için kesinlikle zorunlu değildir (Morganhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif 1965). Bazen bir baş dönmesi anlatılırhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif fakat yinehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif insanlar böyle bir hissi duymaksızın da son derece aç olabilirler. Böylece düzenli olarak açlığa eşlik edenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif kuvvetli bir yeme isteğinden başka bir yaşantı yoktur.
Beynin çeşitli bölgeleri açlık ve yemek yeme faaliyetlerini düzenler. En önemlisi olan hipotalamushttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif beyin tabanında yer alır. Burada iki merkez vardır ve birine beslenme merkezi diğerine doyma merkezi denir (bkz. Şekil 8.4). Bunlar kan dolaşımındaki koşullardan etkilenirler (Teitelbaum ve Epsteinhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif 1962). Beslenme merkezi faal olduğu zaman insan ya da hayvanın acıkmasına ve yemesine neden olur. Doyma merkezi ise yeterli yiyecek alındığında yeme isteğini durdurur.
Beslenme ve tercihler
Çocuklar ve hayvanlarhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif eğer tercihlerine bırakılırlarsahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yiyecekleri şeyi seçme eğilimindedirler. Böylece bir süre dengeli olarak beslenebilirler (Rozinhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif 1967). önceleri bunuhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif "özgül açlıklar"ını (specific hunger) ayırdedebildikleri ve bu açlıklarını doyuran belirli şeyleri yedikleri için yaptıkları düşünülürdü. Günümüzde ise bu inancın genellikle doğru olmadığı bilinmektedir. Öyle görünüyor kihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif bu görüşhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif tuz ve belirli minerallere (daha önce söz edilen tuz gereksinimi olan çocuk vakasında olduğu gibi) uygulanabilirhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif ancak diyetteki bütün elementler için doğru değildir.
Bunlar öğrenilmiş veya öğrenilmemiş olmalarına göre ikiye ayrılabilirler. Öğrenilmemiş güdülerhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif birincil hedefi olan ve böylece birincil güdüler (prımary motives) de denilenlerdir.
Birincil güdülerin bazıları açlıkhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif susuzluk gibihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif vücutta bilinen bazı fizyolojik değişikliklerden kaynaklanır ve genellikle fizyolojik dürtüler (physiological drives) olarak adlandırılırlar. Bu alt bölümde ilk olarak bunlar ele alınacaktır. Daha sonra da bildiğimiz bir fizyolojik temeli olmayanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif duyusal uyarılma ve sevecenlik gibi öğrenilmemiş güdüler yer almaktadır.
Açlık ve Susuzluk
Açlık ve susuzluk fizyolojik dürtüleri birbiriyle yakından ilişkilidir. Çünkü suhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif vücudun yiyecekten yararlanması için sindirim ve diğer biyokimyasal işlemlerde kullanılmak üzere vücutta tutulur. Gerçektehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif organizmanın su alımının yaklaşık % 90'ı bu fizyolojik amaç içindir. Bir diğer anlatımlahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yiyecek yoksunluğu çeken insan ya da hayvanlar sadecehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif düzenli olarak yedikleri zamankinin yaklaşık % 10'u kadar su içerler.
Genel açlık
Açlık yaşantısının zamandan zamana veya kişiden kişiye değiştiği görülmektedir. Her zaman olmasa dahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif açlıkhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif midenin kasılmaları şeklindeki açlık kramplarıyla birlikte olabilir. Ancakhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif bunlar açlığı hissetmek için kesinlikle zorunlu değildir (Morganhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif 1965). Bazen bir baş dönmesi anlatılırhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif fakat yinehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif insanlar böyle bir hissi duymaksızın da son derece aç olabilirler. Böylece düzenli olarak açlığa eşlik edenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif kuvvetli bir yeme isteğinden başka bir yaşantı yoktur.
Beynin çeşitli bölgeleri açlık ve yemek yeme faaliyetlerini düzenler. En önemlisi olan hipotalamushttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif beyin tabanında yer alır. Burada iki merkez vardır ve birine beslenme merkezi diğerine doyma merkezi denir (bkz. Şekil 8.4). Bunlar kan dolaşımındaki koşullardan etkilenirler (Teitelbaum ve Epsteinhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif 1962). Beslenme merkezi faal olduğu zaman insan ya da hayvanın acıkmasına ve yemesine neden olur. Doyma merkezi ise yeterli yiyecek alındığında yeme isteğini durdurur.
Beslenme ve tercihler
Çocuklar ve hayvanlarhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif eğer tercihlerine bırakılırlarsahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yiyecekleri şeyi seçme eğilimindedirler. Böylece bir süre dengeli olarak beslenebilirler (Rozinhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif 1967). önceleri bunuhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif "özgül açlıklar"ını (specific hunger) ayırdedebildikleri ve bu açlıklarını doyuran belirli şeyleri yedikleri için yaptıkları düşünülürdü. Günümüzde ise bu inancın genellikle doğru olmadığı bilinmektedir. Öyle görünüyor kihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif bu görüşhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif tuz ve belirli minerallere (daha önce söz edilen tuz gereksinimi olan çocuk vakasında olduğu gibi) uygulanabilirhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif ancak diyetteki bütün elementler için doğru değildir.