MeY
02.03.2010, 13:56
Kanun Numarası: 2461
Kabul Tarihi: 13/05/1981
Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 14/05/1981
Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 17340
BİRİNCİ BÖLÜM: KURULUŞ VE GÖREV
AMAÇ VE KAPSAM:
Madde 1 - (Değişik madde: 03/06/1983 - 2835/1 md.)
Bu Kanun; Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile Uyuşmazlık Mahkemesinin askeri yargı dışından gelen üyelerinin seçimini, Yargıtay ve Danıştay üyeleri hariç olmak üzere adli ve idari yargı hakim ve savcılarının özlük işlerini, mahkemelerin bağımsızlığı ile hakimlik ve savcılık teminatı esaslarına göre düzenler.
KURULUŞ:
Madde 2 - (Değişik madde: 03/06/1983 - 2835/2 md.)
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu; Adalet Bakanının başkanlığında, Yargıtaydan üç asıl ve üç yedek, Danıştaydan iki asıl ve iki yedek üye ile Adalet Bakanlığı Müsteşarından kurulur.
KURULUN BAĞIMSIZLIĞI:
Madde 3 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu bağımsızdır.
GÖREV:
Madde 4 - (Değişik madde: 03/06/1983 - 2835/3 md.)
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun görevleri şunlardır :
1. Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile Uyuşmazlık Mahkemesinin askeri yargı dışından gelen üyelerini seçmek.
2. Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin veya bir hakim veya savcının kadrosunun kaldırılması veya bir mahkemenin yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlamak.
3. Hakim ve savcıların;
a) Mesleğe kabul etme,
b) Atama ve nakletme,
c) Geçici yetki verme,
d) Her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma,
e) Kadro dağıtma,
f) Meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme,
g) Disiplin cezası verme,
h) Görevden uzaklaştırma,
İşlemlerini yapmak.
4. Anayasa ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.
Hakim ve savcıların yukarıda belirtilenler dışında kalan özlük işleri Adalet Bakanlığınca yerine getirilir.
İKİNCİ BÖLÜM: SEÇİM USULLERİ
ÜYELERİN SEÇİMİ:
Madde 5 - (Değişik madde: 03/06/1983 - 2835/4 md.)
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun üyelerinden üç asıl, üç yedek üye Yargıtay Genel Kurulunun kendi daire başkan ve üyeleri; iki asıl, iki yedek üye Danıştay Genel Kurulunun kendi daire başkan ve üyeleri arasından, her üyelik için gösterecekleri üçer aday içinden Cumhurbaşkanınca seçilir.
SEÇİM USULÜ:
Madde 6 - 1. Seçimler, bu kanunda yer alan hükümlere aykırı olmamak koşuluyla Yargıtay ve Danıştayın salt çoğunlukla toplanan Genel Kurullarında yapılan diğer seçim işlerinde uygulanan usuller dairesinde gizli oyla yapılır.
2. Seçim işleri dönemin sona ereceği tarihten bir ay önce bitirilecek şekilde, seçim gününün tespiti ve Genel Kurul üyelerine duyurulması, ilgili Yüksek Mahkeme Başkanınca sağlanır.
3. Oylar, asıl ve yedek üyeler aynı oy pusulasına yazılmak suretiyle kullanılır.
4. Seçimlerin sonucu adayların aldıkları oylar belli edilmeksizin soyadı sırasına göre düzenlenecek liste halinde Adalet Bakanlığı aracılığı ile Devlet Başkanlığına sunulur.
5. Cumhurbaşkanı, listenin sunuluşu tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde yeni üyeleri seçer.
6. Cumhurbaşkanınca seçilenlerin adları Resmi Gazete'de yayımlanır ve seçilenlere duyurulur.
GÖREV SÜRESİ VE ÜYELİĞİN BOŞALMASI :
Madde 7 - Seçilen asıl ve yedek üyelerin Kuruldaki görev süreleri dört yıldır. Süresi bitenler yeniden seçilebilir.
(İkinci fıkra Mülga: 03/06/1983 - 2835/9 md.)
Seçilen asıl ve yedek üyelerden görev süresi bitecek olanlar dört ay önce, bunun dışında herhangi bir sebeple boşalan üyelikler, boşalma tarihinden itibaren en geç bir hafta içinde Adalet Bakanı tarafından Yargıtay veya Danıştay Başkanlığına ya da her iki Başkanlığa bildirilir.
Görev süresi tamamlanmadan boşalan üyelikler için bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde 6 ncı madde esaslarına göre aday gösterilir ve onbeş gün içinde seçim yapılır. (Son cümle mülga: 03/06/1983 - 2835/9 md.)
(Ek fıkra: 21/07/1999 - 4413/1 md.) Seçimle gelen asıl üyeler bu görevleri süresince başka bir iş ve görev alamazlar. Bu üyelerin Yargıtay ve Danıştay'daki kadroları ile ilgileri kesilmez. Bu Kanunun 22 nci maddesine göre verilen ek tazminatın Adalet Bakanlığınca; aylık ve sair ödeneklerinin ise kadrolarının bulunduğu kurumlarınca ödenmesine devam olunur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: ÇALIŞMA USULLERİ
BAŞKANLIK :
Madde 8 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna Adalet Bakanı başkanlık eder. Kurul, Adalet Bakanının bulunmadığı zamanlarda başkanlık etmek üzere seçimle gelen asıl üyeler arasından gizli oyla ve salt çoğunlukla bir Başkanvekili seçer.
Adalet Bakanı ve Başkanvekilinin bulunmadığı hallerde Kurula, seçimle gelen asıl üyelerden kıdemlisi başkanlık eder. Kıdem, Yüksek Mahkeme Üyeliğine seçilme tarihi esas alınarak saptanır. Eşitlik halinde yaş esas alınır.
(Ek fıkra: 03/08/1993 - KHK - 493/4 md.; İptal: Anayasa Mahkemesi'nin 06/10/1993 tarih ve E.1993/38, K.1993/36 sayılı Kararı ile)
KURULU TEMSİL:
Madde 9 - Kurulu temsil ve Kurul adına beyanda bulunma yetkisi Başkana aittir.
TOPLANTI VE KARAR YETER SAYISI:
Madde 10 - Kurul; Başkanın, onun yokluğunda Başkanvekilinin daveti üzerine, üye tamsayısı ile toplanır. Yargıtay ve Danıştaya mensup asıl üyelerin Başkanlık ettiği hallerde veya yokluğunda toplantı yeter sayısının sağlanması için asılları yerine, Kurula kıdem sırasına göre yedekleri iştirak eder.
(Değişik fıkra: 03/06/1983 - 2835/5 md.) Bakanlık Müsteşarının Kuruldaki üyeliği asli görevi süresince devam eder. Müsteşar bulunmadığı zaman kendisine vekalet etmekte olan Kurula katılır.
Kurul kararlarını salt çoğunlukla alır. Üyeler kabul veya ret şeklinde oy kullanırlar. Çekimser oy ret sayılır.
Kurul Adalet Bakanlığında toplanır. Kurulun işleri Adalet Bakanlığınca yürütülür.
YENİDEN İNCELEME:
Madde 11 - Kurul kararının tebliğinden itibaren on gün içerisinde Adalet Bakanı veya ilgililer, kararın bir defa daha incelenmesini Kurulda isteyebilir.
Bu halde Kurul, gerekli incelemeyi yaparak kararını verir.
İTİRAZ VE İTİRAZ MERCİİ:
Madde 12 - Kurulca yeniden incelenerek verilen karara karşı ilgililer tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde itirazda bulunabilirler.
(Değişik fıkra: 03/06/1983 - 2835/6 md.) İtiraz; Adalet Bakanının, onun yokluğunda Başkanvekilinin başkanlığında asıl ve yedek üyelerden oluşan, itirazları inceleme Kurulunca incelenerek sonuçlandırılır.
(Değişik fıkra: 03/06/1983 - 2835/6 md.) Bu Kurulun toplantılarına Başkan hariç en az sekiz üyenin katılması ve kararın, katılanların çoğunluğu ile alınması şarttır.
İtiraz üzerine verilen karar kesindir. Bu karar hakkında başka bir idari ya da kazai mercie başvurulamaz.
TAKDİR YETKİSİ:
Madde 13 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ile İtirazları İnceleme Kurulu; Disiplin cezalarının uygulanmasında ve itirazların incelenmesine ilişkin kararlarında; hakimlik ve savcılığın şeref ve itibarını korumak ve kamu yararını her düşüncenin üstünde tutmak ilkelerini ve ilgili hakim ve savcının leh ve aleyhindeki delillerin serbestçe takdirinden edinilen vicdani kanaatını esas alır.
İŞE BAKAMAMA:
Madde 14 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkan ve Üyeleri ile yedek üyeleri :
1. İş kendisi ile ilgili ise,
2. İlgilinin, evlilik bağı kalmasa bile karı veya kocası, nesepten veya sebepten usul veya füruu veya onunla evlat edinme bağı veyahut ilgili ile aralarında ikinci dereceye kadar (Bu derece dahil) sebepten veya evlilik sona erse dahi ikinci dereceye kadar (Bu derece dahil) sebepten civar hısımlığı olursa,
3. Aynı işte tanık olarak dinlenmiş, bilirkişilik, hakimlik veya savcılık yapmış ya da daha önce işin soruşturulması ile görevlendirilmiş ise,
4. İlgili ile aralarında bakılan işe esas olan olaydan önce açılmış bir dava varsa,
Kurula katılamazlar ve herhangi bir şekilde işe bakamazlar.
ÇEKİLME VE RET:
Madde 15 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkanı, üyeleri ve yedek üyeleri işe bakamama hallerinde ve ilgili ile arasında bir husumet veya tarafsızlıklarını şüpheye düşürecek önemli bir halin mevcut olması durumunda, kendiliklerinden işi görmekten çekilebilecekleri gibi ilgili tarafından da ret olunabilirler.
Reddin, inceleme başlamadan veya ret sebebi daha sonra meydana gelmiş ise, öğrenilmesinden başlayarak onbeş gün içinde ve her halde karar verilmeden önce yapılması lazımdır.
Ret isteği, reddi istenen üye yerine yedeğinin kurula katılmasıyla incelenerek sonuçlandırılır.
Kurulun toplanmasına engel olacak sayıda üye reddine ilişkin istekte bulunulamaz.
Ret isteği üzerine Kurulun verdiği kararlara karşı esasla birlikte, itirazları inceleme Kuruluna itiraz olunabilir.
İŞLERİN GİZLİLİĞİ:
Madde 16 - Kurulda yapılan işlemler ve bunlarla ilgili görüşmeler gizlidir.
KURUL ÜYELERİ HAKKINDA SORUŞTURMA:
Madde 17 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun Başkanvekili ile asıl ve yedek üyeleri haklarında, disiplin işlemleriyle görevlerinden doğan veya görevleri sırasında işlenen suçlarından dolayı, özel kanunlarındaki hükümler uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: MESLEĞE KABUL, ATAMA, GEÇİCİ YETKİ VE GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA
HAKİMLİK VE SAVCILIĞA KABUL:
Madde 18 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun; bir kimsenin hakimliğe veya savcılığa kabulüne karar verebilmesi, o kimsenin mesleğin gerektirdiği ve özel kanunlarında belirtilen şartlara sahip bulunmasına bağlıdır.
ATAMA VE NAKİL:
Madde 19 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu; atama ve nakillerde uygulanacak objektif esasları kapsayan Atama ve Nakil Yönetmeliği düzenler. Bu Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlanır. Adalet Bakanlığı Özlük İşleri Genel Müdürlüğü ilgililerin taleplerini, sicillerini ve tespit edilmiş sair hallerini, hizmetin icap ve ihtiyacı ile birlikte inceleyerek kanuna, Atama ve Nakil Yönetmeliğine uygun olarak yapacağı taslağı Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna sunar.
Bu taslak, ilgililerin gizli ve açık sicilleri ve diğer evrakı ile birlikte Kurul tarafından en geç bir ay içinde incelenir, aynen veya gerekli görülen değişiklikler yapılarak karara bağlanır ve Adalet Bakanlığına tevdi edilir.
(Mülga son fıkra: 25/06/1992 - 3825/17 md.)
GEÇİCİ YETKİ İLE GÖREVLENDİRME:
Madde 20 - (Değişik madde: 03/06/1983 - 2835/7 md.)
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, hakim ve savcıları hizmetin gereği olarak sürekli görev yerlerinin dışındaki bir yargı çevresinde veya aynı yerde geçici yetki ile görevlendirmeye yetkilidir. Sürekli görev yerlerinin dışındaki geçici yetki ile görevlendirmelerde hakim ve savcı ayırımı gözetilmez.
Kendi yargı çevresi dışında geçici yetki ile görevlendirilenler o yerde dört aydan fazla çalıştırılamaz. Ancak, bu süre kendi istekleri veya hizmet gerekleri gözetilerek iki ay daha uzatılabilir.
Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, hizmetin aksamaması için Adalet Bakanı, kadro durumu müsait bulunan bir yargı çevresindeki hakim veya savcıyı ihtiyaç duyulan başka bir yargı çevresinde görev yapmak üzere geçici olarak yetkili kılabilir. Bu takdirde verilen karar, Kurulun ilk toplantısında onaya sunulur. Geçici yetkili olarak görev yapan hakime veya savcının Kurulca değiştirilmesi halinde Kurulun yetkili kılacağı hakim veya savcının gidip göreve başlamasına kadar, önceki yetkilinin yapmış olduğu işlemler geçerlidir.
Hakim ve savcıların muvafakatları ile Bakanlık hizmetlerinde geçici olarak görevlendirilmesi, doğrudan doğruya Adalet Bakanı tarafından Kurulun kararı olmaksızın yapılır. Bunlar hakkında ikinci fıkradaki süre hükmü uygulanmaz.
Geçici yetki ile görevlendirilenlere, ödeme emri beklenmeksizin saymanlıklarca, tahakkuk edecek harcırahlarına mahsuben avans verilir.
GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA:
Madde 21 - Hakkında soruşturma yapılan hakim veya savcının göreve devamının, soruşturmanın selametine yahut yargı yetkisinin itibarına zarar vereceğine kanat getirilirse, geçici bir tedbir olarak görevden uzaklaştırılmasına veya soruşturmanın sonuçlanmasına kadar, geçici yetki ile bir başka yargı çevresinde görevlendirilmesine Kurulca karar verilebilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM: ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
ÖDENECEK ÜCRET:
Madde 22 - (Değişik madde: 17/09/1987 - KHK 293/4 md.)
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun Başkanı dışındaki asıl ve yedek üyelerine aylık, ödenek ve yüksek hakimlik tazminatından ayrı olarak 6500 gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ek tazminat ödenir.
Bu tazminata hak kazanılması ve ödenmesinde 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun aylıklarla ilgili hükümleri uygulanır ve bu tazminat damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz.
ZORUNLULUK HALLERİ :
Madde 23 - Savaş ve olağanüstü hallerle, yangın, yer sarsıntısı seylap ve heyelan gibi afetler sonucu zorunluluk olursa, yetkili mahkemelere veya Adalet dairelerine ait dava ve işleri, diğer yerlerdeki mahkemelere veya Adalet dairelerine geçici olarak gördürmeye Adalet Bakanlığı yetkilidir.
UYGULANACAK HÜKÜMLER:
Madde 24 - 1. Hakimler ve savcılar hakkında, özel kanunlarının bu kanuna aykırı olmayan hükümleri, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca uygulanır.
2. Bu Kanun kapsamına giren konularda; 44 Sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, 1730 Sayılı Yargıtay Kanunu, 521 Sayılı Danıştay Kanunu, 2556 sayılı Hakimler Kanunu, 2247 Sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun ve diğer kanunlarla başka kurul, merci ve makamlara verilen tüm görev ve yetkiler, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yerine getirilir.
3. Kurul görevlerini yerine getirirken uygulayacağı işleri ve çalışma usullerini İç Yönetmelikle düzenler. İç Yönetmelik ve Kurulca gerekli görülen kararlar Resmi Gazetede yayımlanır.
KALDIRILAN HÜKÜMLER:
Madde 25 - 22/04/1962 tarihli 45 sayılı Yüksek Hakimler ve Yüksek Savcılar Kurulu Kanunu ile ek ve değişiklikleri;
44 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunun, 1730 sayılı Yargıtay Kanununun, 521 sayılı Danıştay Kanununun, 2556 sayılı Hakimler Kanununun, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun ve diğer kanunların, bu Kanuna aykırı hükümleri,
Yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ HÜKÜMLER:
Geçici Madde 1 - Cumhurbaşkanı bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi izleyen onbeş gün içinde Yargıtay ve Danıştay Daire Başkan ve üyeleri arasından ikişer asıl, ikişer yedek üyeyi, aday gösterilmeden dört yıllık ilk dönem için seçer. Seçilenlerin adları Resmi Gazete'de yayımlanır ve seçilenlere duyurulur.
(İkinci fıkra Mülga: 03/06/1983 - 2835/9 md.)
Adalet Bakanının daveti üzerine Kurul, duyuru gününü izleyen ilk işgününde Adalet Bakanlığında göreve başlar.
Geçici Madde 2 - 45 sayılı Kanun hükümleri dairesinde kurulmuş olan, Yüksek Hakimler Kurulu ile Yüksek Savcılar Kurulunun görevleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sona erer.
Geçici Madde 3 - Bu Kanun gereğince görevleri sona erecek olan Yüksek Hakimler Kurulu Başkan ve üyeleriyle Yüksek Savcılar Kurulunun seçimle gelen üyeleri Yargıtaydaki asli görevlerine dönerler.
Geçici Madde 4 - Yüksek Hakimler Kurulunun Genel Sekreteri, Müfettiş Hakimler Kurulu Başkanı, Müfettiş Hakimleri, tetkik hakimleri; bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde, hizmet gerekleri de gözönünde tutularak durumlarına uygun bir göreve atanırlar. Bu atama yapılıncaya kadar, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna bağlı olarak eski görevlerine devam ederler.
Geçici Madde 5 - Yüksek Hakimler Kurulunda görevli hakimlik sınıfı dışında kalan personel Adalet Bakanlığı teşkilatında görevlendirilir.
Geçici Madde 6 - Yüksek Hakimler Kurulunda görevli hakimlik sınıfında bulunanlarla, bunlar dışında kalanların kadroları, Adalet Bakanlığı merkez veya taşra teşkilatı kadrolarına dahil edilir, maaş ve ödenekleri bu kadrolardan ödenir.
Geçici Madde 7 - 1. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun göreve başladığı tarihte, bu Kurulun görevine giren ve yargı mercilerine intikal etmemiş olan konularda;
a. Yüksek Hakimler Kurulu ve Yüksek Savcılar Kurulunun görevlerine giren ve henüz karara bağlanmamış veya bağlanmış olup da kesinleşmemiş bulunan işler,
b. Danıştayın yetkili kurullarının (Başkanlar Kurulu, Yüksek Disiplin Kurulu, Yönetim ve Disiplin Kurulu) görevlerine giren Danıştay meslek mensupları
(Başkan ve üyeler hariç) hakkında henüz karara bağlanmamış veya bağlanmış olup da kesinleşmemiş işler,
Bu Kanun hükümleri dairesinde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca incelenerek karara bağlanır.
2. Birinci fıkra hükümlerine göre Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna intikal eden işlerden daha önce yetkili Kurullarca karara bağlanmış olup da bu Kanun yürürlüğe girdiği tarihte itiraz süresi dolmamış olanlar hakkında ilgililerin Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun göreve başladığı tarihten itibaren on gün içinde itiraz hakları veya kanuni şekil ve süresi içinde aşağıdaki üçüncü fıkra esaslarına göre dava açma hakları saklıdır.
3. Birinci fıkrada öngörülen işlemlerle ilgili olarak bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış olan davalarla, kanuni şekil ve süresi içinde açılacak olan davalar, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki yetkili ve görevli yargı mercilerince sonuçlandırılır.
Geçici Madde 8 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun göreve başlaması ile Yüksek Hakimler Kurulunda bulunan evrak ve dosyalar, gizli ve açık siciller, soruşturma evrakı ve demirbaş eşya Adalet Bakanlığına devredilir.
Devir işlemi; Yüksek Hakimler Kurulu Genel Sekreteri, Müfettiş Hakimler Kurulu Başkanı, Genel Kurulda ve bölümlerde görevli en kıdemli tetkik hakimleri ile Adalet Bakanlığınca görevlendirilenler arasında düzenlenecek tutanaklarla yapılır.
Danıştayda bulunan, Danıştay meslek mensuplarına ait (Başkan ve Üyeler hariç) gizli ve açık siciller, şahsi işlem dosyaları ve soruşturma evrakı, Danıştay Başkanlığınca Adalet Bakanlığına devredilir.
Geçici Madde 9 - Bu Kanun gereğince Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca çıkarılması gereken yönetmelikler, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç iki ay içerisinde yürürlüğe konulur.
Geçici Madde 10 - 521 sayılı Danıştay Kanununda yer alan Başkanunsözcüsü unvanı Danıştay Başsavcısı, Kanunsözcüsü unvanı Danıştay Savcısı, Başyardımcı ve yardımcı unvanları, Danıştay Tetkik Hakimi olarak değiştirilmiştir.
YÜRÜRLÜK:
Madde 26 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
YÜRÜTME:
Madde 27 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Kabul Tarihi: 13/05/1981
Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 14/05/1981
Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 17340
BİRİNCİ BÖLÜM: KURULUŞ VE GÖREV
AMAÇ VE KAPSAM:
Madde 1 - (Değişik madde: 03/06/1983 - 2835/1 md.)
Bu Kanun; Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile Uyuşmazlık Mahkemesinin askeri yargı dışından gelen üyelerinin seçimini, Yargıtay ve Danıştay üyeleri hariç olmak üzere adli ve idari yargı hakim ve savcılarının özlük işlerini, mahkemelerin bağımsızlığı ile hakimlik ve savcılık teminatı esaslarına göre düzenler.
KURULUŞ:
Madde 2 - (Değişik madde: 03/06/1983 - 2835/2 md.)
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu; Adalet Bakanının başkanlığında, Yargıtaydan üç asıl ve üç yedek, Danıştaydan iki asıl ve iki yedek üye ile Adalet Bakanlığı Müsteşarından kurulur.
KURULUN BAĞIMSIZLIĞI:
Madde 3 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu bağımsızdır.
GÖREV:
Madde 4 - (Değişik madde: 03/06/1983 - 2835/3 md.)
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun görevleri şunlardır :
1. Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile Uyuşmazlık Mahkemesinin askeri yargı dışından gelen üyelerini seçmek.
2. Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin veya bir hakim veya savcının kadrosunun kaldırılması veya bir mahkemenin yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlamak.
3. Hakim ve savcıların;
a) Mesleğe kabul etme,
b) Atama ve nakletme,
c) Geçici yetki verme,
d) Her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma,
e) Kadro dağıtma,
f) Meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme,
g) Disiplin cezası verme,
h) Görevden uzaklaştırma,
İşlemlerini yapmak.
4. Anayasa ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.
Hakim ve savcıların yukarıda belirtilenler dışında kalan özlük işleri Adalet Bakanlığınca yerine getirilir.
İKİNCİ BÖLÜM: SEÇİM USULLERİ
ÜYELERİN SEÇİMİ:
Madde 5 - (Değişik madde: 03/06/1983 - 2835/4 md.)
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun üyelerinden üç asıl, üç yedek üye Yargıtay Genel Kurulunun kendi daire başkan ve üyeleri; iki asıl, iki yedek üye Danıştay Genel Kurulunun kendi daire başkan ve üyeleri arasından, her üyelik için gösterecekleri üçer aday içinden Cumhurbaşkanınca seçilir.
SEÇİM USULÜ:
Madde 6 - 1. Seçimler, bu kanunda yer alan hükümlere aykırı olmamak koşuluyla Yargıtay ve Danıştayın salt çoğunlukla toplanan Genel Kurullarında yapılan diğer seçim işlerinde uygulanan usuller dairesinde gizli oyla yapılır.
2. Seçim işleri dönemin sona ereceği tarihten bir ay önce bitirilecek şekilde, seçim gününün tespiti ve Genel Kurul üyelerine duyurulması, ilgili Yüksek Mahkeme Başkanınca sağlanır.
3. Oylar, asıl ve yedek üyeler aynı oy pusulasına yazılmak suretiyle kullanılır.
4. Seçimlerin sonucu adayların aldıkları oylar belli edilmeksizin soyadı sırasına göre düzenlenecek liste halinde Adalet Bakanlığı aracılığı ile Devlet Başkanlığına sunulur.
5. Cumhurbaşkanı, listenin sunuluşu tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde yeni üyeleri seçer.
6. Cumhurbaşkanınca seçilenlerin adları Resmi Gazete'de yayımlanır ve seçilenlere duyurulur.
GÖREV SÜRESİ VE ÜYELİĞİN BOŞALMASI :
Madde 7 - Seçilen asıl ve yedek üyelerin Kuruldaki görev süreleri dört yıldır. Süresi bitenler yeniden seçilebilir.
(İkinci fıkra Mülga: 03/06/1983 - 2835/9 md.)
Seçilen asıl ve yedek üyelerden görev süresi bitecek olanlar dört ay önce, bunun dışında herhangi bir sebeple boşalan üyelikler, boşalma tarihinden itibaren en geç bir hafta içinde Adalet Bakanı tarafından Yargıtay veya Danıştay Başkanlığına ya da her iki Başkanlığa bildirilir.
Görev süresi tamamlanmadan boşalan üyelikler için bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde 6 ncı madde esaslarına göre aday gösterilir ve onbeş gün içinde seçim yapılır. (Son cümle mülga: 03/06/1983 - 2835/9 md.)
(Ek fıkra: 21/07/1999 - 4413/1 md.) Seçimle gelen asıl üyeler bu görevleri süresince başka bir iş ve görev alamazlar. Bu üyelerin Yargıtay ve Danıştay'daki kadroları ile ilgileri kesilmez. Bu Kanunun 22 nci maddesine göre verilen ek tazminatın Adalet Bakanlığınca; aylık ve sair ödeneklerinin ise kadrolarının bulunduğu kurumlarınca ödenmesine devam olunur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: ÇALIŞMA USULLERİ
BAŞKANLIK :
Madde 8 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna Adalet Bakanı başkanlık eder. Kurul, Adalet Bakanının bulunmadığı zamanlarda başkanlık etmek üzere seçimle gelen asıl üyeler arasından gizli oyla ve salt çoğunlukla bir Başkanvekili seçer.
Adalet Bakanı ve Başkanvekilinin bulunmadığı hallerde Kurula, seçimle gelen asıl üyelerden kıdemlisi başkanlık eder. Kıdem, Yüksek Mahkeme Üyeliğine seçilme tarihi esas alınarak saptanır. Eşitlik halinde yaş esas alınır.
(Ek fıkra: 03/08/1993 - KHK - 493/4 md.; İptal: Anayasa Mahkemesi'nin 06/10/1993 tarih ve E.1993/38, K.1993/36 sayılı Kararı ile)
KURULU TEMSİL:
Madde 9 - Kurulu temsil ve Kurul adına beyanda bulunma yetkisi Başkana aittir.
TOPLANTI VE KARAR YETER SAYISI:
Madde 10 - Kurul; Başkanın, onun yokluğunda Başkanvekilinin daveti üzerine, üye tamsayısı ile toplanır. Yargıtay ve Danıştaya mensup asıl üyelerin Başkanlık ettiği hallerde veya yokluğunda toplantı yeter sayısının sağlanması için asılları yerine, Kurula kıdem sırasına göre yedekleri iştirak eder.
(Değişik fıkra: 03/06/1983 - 2835/5 md.) Bakanlık Müsteşarının Kuruldaki üyeliği asli görevi süresince devam eder. Müsteşar bulunmadığı zaman kendisine vekalet etmekte olan Kurula katılır.
Kurul kararlarını salt çoğunlukla alır. Üyeler kabul veya ret şeklinde oy kullanırlar. Çekimser oy ret sayılır.
Kurul Adalet Bakanlığında toplanır. Kurulun işleri Adalet Bakanlığınca yürütülür.
YENİDEN İNCELEME:
Madde 11 - Kurul kararının tebliğinden itibaren on gün içerisinde Adalet Bakanı veya ilgililer, kararın bir defa daha incelenmesini Kurulda isteyebilir.
Bu halde Kurul, gerekli incelemeyi yaparak kararını verir.
İTİRAZ VE İTİRAZ MERCİİ:
Madde 12 - Kurulca yeniden incelenerek verilen karara karşı ilgililer tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde itirazda bulunabilirler.
(Değişik fıkra: 03/06/1983 - 2835/6 md.) İtiraz; Adalet Bakanının, onun yokluğunda Başkanvekilinin başkanlığında asıl ve yedek üyelerden oluşan, itirazları inceleme Kurulunca incelenerek sonuçlandırılır.
(Değişik fıkra: 03/06/1983 - 2835/6 md.) Bu Kurulun toplantılarına Başkan hariç en az sekiz üyenin katılması ve kararın, katılanların çoğunluğu ile alınması şarttır.
İtiraz üzerine verilen karar kesindir. Bu karar hakkında başka bir idari ya da kazai mercie başvurulamaz.
TAKDİR YETKİSİ:
Madde 13 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ile İtirazları İnceleme Kurulu; Disiplin cezalarının uygulanmasında ve itirazların incelenmesine ilişkin kararlarında; hakimlik ve savcılığın şeref ve itibarını korumak ve kamu yararını her düşüncenin üstünde tutmak ilkelerini ve ilgili hakim ve savcının leh ve aleyhindeki delillerin serbestçe takdirinden edinilen vicdani kanaatını esas alır.
İŞE BAKAMAMA:
Madde 14 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkan ve Üyeleri ile yedek üyeleri :
1. İş kendisi ile ilgili ise,
2. İlgilinin, evlilik bağı kalmasa bile karı veya kocası, nesepten veya sebepten usul veya füruu veya onunla evlat edinme bağı veyahut ilgili ile aralarında ikinci dereceye kadar (Bu derece dahil) sebepten veya evlilik sona erse dahi ikinci dereceye kadar (Bu derece dahil) sebepten civar hısımlığı olursa,
3. Aynı işte tanık olarak dinlenmiş, bilirkişilik, hakimlik veya savcılık yapmış ya da daha önce işin soruşturulması ile görevlendirilmiş ise,
4. İlgili ile aralarında bakılan işe esas olan olaydan önce açılmış bir dava varsa,
Kurula katılamazlar ve herhangi bir şekilde işe bakamazlar.
ÇEKİLME VE RET:
Madde 15 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkanı, üyeleri ve yedek üyeleri işe bakamama hallerinde ve ilgili ile arasında bir husumet veya tarafsızlıklarını şüpheye düşürecek önemli bir halin mevcut olması durumunda, kendiliklerinden işi görmekten çekilebilecekleri gibi ilgili tarafından da ret olunabilirler.
Reddin, inceleme başlamadan veya ret sebebi daha sonra meydana gelmiş ise, öğrenilmesinden başlayarak onbeş gün içinde ve her halde karar verilmeden önce yapılması lazımdır.
Ret isteği, reddi istenen üye yerine yedeğinin kurula katılmasıyla incelenerek sonuçlandırılır.
Kurulun toplanmasına engel olacak sayıda üye reddine ilişkin istekte bulunulamaz.
Ret isteği üzerine Kurulun verdiği kararlara karşı esasla birlikte, itirazları inceleme Kuruluna itiraz olunabilir.
İŞLERİN GİZLİLİĞİ:
Madde 16 - Kurulda yapılan işlemler ve bunlarla ilgili görüşmeler gizlidir.
KURUL ÜYELERİ HAKKINDA SORUŞTURMA:
Madde 17 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun Başkanvekili ile asıl ve yedek üyeleri haklarında, disiplin işlemleriyle görevlerinden doğan veya görevleri sırasında işlenen suçlarından dolayı, özel kanunlarındaki hükümler uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: MESLEĞE KABUL, ATAMA, GEÇİCİ YETKİ VE GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA
HAKİMLİK VE SAVCILIĞA KABUL:
Madde 18 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun; bir kimsenin hakimliğe veya savcılığa kabulüne karar verebilmesi, o kimsenin mesleğin gerektirdiği ve özel kanunlarında belirtilen şartlara sahip bulunmasına bağlıdır.
ATAMA VE NAKİL:
Madde 19 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu; atama ve nakillerde uygulanacak objektif esasları kapsayan Atama ve Nakil Yönetmeliği düzenler. Bu Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlanır. Adalet Bakanlığı Özlük İşleri Genel Müdürlüğü ilgililerin taleplerini, sicillerini ve tespit edilmiş sair hallerini, hizmetin icap ve ihtiyacı ile birlikte inceleyerek kanuna, Atama ve Nakil Yönetmeliğine uygun olarak yapacağı taslağı Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna sunar.
Bu taslak, ilgililerin gizli ve açık sicilleri ve diğer evrakı ile birlikte Kurul tarafından en geç bir ay içinde incelenir, aynen veya gerekli görülen değişiklikler yapılarak karara bağlanır ve Adalet Bakanlığına tevdi edilir.
(Mülga son fıkra: 25/06/1992 - 3825/17 md.)
GEÇİCİ YETKİ İLE GÖREVLENDİRME:
Madde 20 - (Değişik madde: 03/06/1983 - 2835/7 md.)
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, hakim ve savcıları hizmetin gereği olarak sürekli görev yerlerinin dışındaki bir yargı çevresinde veya aynı yerde geçici yetki ile görevlendirmeye yetkilidir. Sürekli görev yerlerinin dışındaki geçici yetki ile görevlendirmelerde hakim ve savcı ayırımı gözetilmez.
Kendi yargı çevresi dışında geçici yetki ile görevlendirilenler o yerde dört aydan fazla çalıştırılamaz. Ancak, bu süre kendi istekleri veya hizmet gerekleri gözetilerek iki ay daha uzatılabilir.
Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, hizmetin aksamaması için Adalet Bakanı, kadro durumu müsait bulunan bir yargı çevresindeki hakim veya savcıyı ihtiyaç duyulan başka bir yargı çevresinde görev yapmak üzere geçici olarak yetkili kılabilir. Bu takdirde verilen karar, Kurulun ilk toplantısında onaya sunulur. Geçici yetkili olarak görev yapan hakime veya savcının Kurulca değiştirilmesi halinde Kurulun yetkili kılacağı hakim veya savcının gidip göreve başlamasına kadar, önceki yetkilinin yapmış olduğu işlemler geçerlidir.
Hakim ve savcıların muvafakatları ile Bakanlık hizmetlerinde geçici olarak görevlendirilmesi, doğrudan doğruya Adalet Bakanı tarafından Kurulun kararı olmaksızın yapılır. Bunlar hakkında ikinci fıkradaki süre hükmü uygulanmaz.
Geçici yetki ile görevlendirilenlere, ödeme emri beklenmeksizin saymanlıklarca, tahakkuk edecek harcırahlarına mahsuben avans verilir.
GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA:
Madde 21 - Hakkında soruşturma yapılan hakim veya savcının göreve devamının, soruşturmanın selametine yahut yargı yetkisinin itibarına zarar vereceğine kanat getirilirse, geçici bir tedbir olarak görevden uzaklaştırılmasına veya soruşturmanın sonuçlanmasına kadar, geçici yetki ile bir başka yargı çevresinde görevlendirilmesine Kurulca karar verilebilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM: ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
ÖDENECEK ÜCRET:
Madde 22 - (Değişik madde: 17/09/1987 - KHK 293/4 md.)
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun Başkanı dışındaki asıl ve yedek üyelerine aylık, ödenek ve yüksek hakimlik tazminatından ayrı olarak 6500 gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ek tazminat ödenir.
Bu tazminata hak kazanılması ve ödenmesinde 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun aylıklarla ilgili hükümleri uygulanır ve bu tazminat damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz.
ZORUNLULUK HALLERİ :
Madde 23 - Savaş ve olağanüstü hallerle, yangın, yer sarsıntısı seylap ve heyelan gibi afetler sonucu zorunluluk olursa, yetkili mahkemelere veya Adalet dairelerine ait dava ve işleri, diğer yerlerdeki mahkemelere veya Adalet dairelerine geçici olarak gördürmeye Adalet Bakanlığı yetkilidir.
UYGULANACAK HÜKÜMLER:
Madde 24 - 1. Hakimler ve savcılar hakkında, özel kanunlarının bu kanuna aykırı olmayan hükümleri, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca uygulanır.
2. Bu Kanun kapsamına giren konularda; 44 Sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, 1730 Sayılı Yargıtay Kanunu, 521 Sayılı Danıştay Kanunu, 2556 sayılı Hakimler Kanunu, 2247 Sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun ve diğer kanunlarla başka kurul, merci ve makamlara verilen tüm görev ve yetkiler, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yerine getirilir.
3. Kurul görevlerini yerine getirirken uygulayacağı işleri ve çalışma usullerini İç Yönetmelikle düzenler. İç Yönetmelik ve Kurulca gerekli görülen kararlar Resmi Gazetede yayımlanır.
KALDIRILAN HÜKÜMLER:
Madde 25 - 22/04/1962 tarihli 45 sayılı Yüksek Hakimler ve Yüksek Savcılar Kurulu Kanunu ile ek ve değişiklikleri;
44 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunun, 1730 sayılı Yargıtay Kanununun, 521 sayılı Danıştay Kanununun, 2556 sayılı Hakimler Kanununun, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun ve diğer kanunların, bu Kanuna aykırı hükümleri,
Yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ HÜKÜMLER:
Geçici Madde 1 - Cumhurbaşkanı bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi izleyen onbeş gün içinde Yargıtay ve Danıştay Daire Başkan ve üyeleri arasından ikişer asıl, ikişer yedek üyeyi, aday gösterilmeden dört yıllık ilk dönem için seçer. Seçilenlerin adları Resmi Gazete'de yayımlanır ve seçilenlere duyurulur.
(İkinci fıkra Mülga: 03/06/1983 - 2835/9 md.)
Adalet Bakanının daveti üzerine Kurul, duyuru gününü izleyen ilk işgününde Adalet Bakanlığında göreve başlar.
Geçici Madde 2 - 45 sayılı Kanun hükümleri dairesinde kurulmuş olan, Yüksek Hakimler Kurulu ile Yüksek Savcılar Kurulunun görevleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sona erer.
Geçici Madde 3 - Bu Kanun gereğince görevleri sona erecek olan Yüksek Hakimler Kurulu Başkan ve üyeleriyle Yüksek Savcılar Kurulunun seçimle gelen üyeleri Yargıtaydaki asli görevlerine dönerler.
Geçici Madde 4 - Yüksek Hakimler Kurulunun Genel Sekreteri, Müfettiş Hakimler Kurulu Başkanı, Müfettiş Hakimleri, tetkik hakimleri; bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde, hizmet gerekleri de gözönünde tutularak durumlarına uygun bir göreve atanırlar. Bu atama yapılıncaya kadar, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna bağlı olarak eski görevlerine devam ederler.
Geçici Madde 5 - Yüksek Hakimler Kurulunda görevli hakimlik sınıfı dışında kalan personel Adalet Bakanlığı teşkilatında görevlendirilir.
Geçici Madde 6 - Yüksek Hakimler Kurulunda görevli hakimlik sınıfında bulunanlarla, bunlar dışında kalanların kadroları, Adalet Bakanlığı merkez veya taşra teşkilatı kadrolarına dahil edilir, maaş ve ödenekleri bu kadrolardan ödenir.
Geçici Madde 7 - 1. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun göreve başladığı tarihte, bu Kurulun görevine giren ve yargı mercilerine intikal etmemiş olan konularda;
a. Yüksek Hakimler Kurulu ve Yüksek Savcılar Kurulunun görevlerine giren ve henüz karara bağlanmamış veya bağlanmış olup da kesinleşmemiş bulunan işler,
b. Danıştayın yetkili kurullarının (Başkanlar Kurulu, Yüksek Disiplin Kurulu, Yönetim ve Disiplin Kurulu) görevlerine giren Danıştay meslek mensupları
(Başkan ve üyeler hariç) hakkında henüz karara bağlanmamış veya bağlanmış olup da kesinleşmemiş işler,
Bu Kanun hükümleri dairesinde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca incelenerek karara bağlanır.
2. Birinci fıkra hükümlerine göre Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna intikal eden işlerden daha önce yetkili Kurullarca karara bağlanmış olup da bu Kanun yürürlüğe girdiği tarihte itiraz süresi dolmamış olanlar hakkında ilgililerin Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun göreve başladığı tarihten itibaren on gün içinde itiraz hakları veya kanuni şekil ve süresi içinde aşağıdaki üçüncü fıkra esaslarına göre dava açma hakları saklıdır.
3. Birinci fıkrada öngörülen işlemlerle ilgili olarak bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış olan davalarla, kanuni şekil ve süresi içinde açılacak olan davalar, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki yetkili ve görevli yargı mercilerince sonuçlandırılır.
Geçici Madde 8 - Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun göreve başlaması ile Yüksek Hakimler Kurulunda bulunan evrak ve dosyalar, gizli ve açık siciller, soruşturma evrakı ve demirbaş eşya Adalet Bakanlığına devredilir.
Devir işlemi; Yüksek Hakimler Kurulu Genel Sekreteri, Müfettiş Hakimler Kurulu Başkanı, Genel Kurulda ve bölümlerde görevli en kıdemli tetkik hakimleri ile Adalet Bakanlığınca görevlendirilenler arasında düzenlenecek tutanaklarla yapılır.
Danıştayda bulunan, Danıştay meslek mensuplarına ait (Başkan ve Üyeler hariç) gizli ve açık siciller, şahsi işlem dosyaları ve soruşturma evrakı, Danıştay Başkanlığınca Adalet Bakanlığına devredilir.
Geçici Madde 9 - Bu Kanun gereğince Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca çıkarılması gereken yönetmelikler, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç iki ay içerisinde yürürlüğe konulur.
Geçici Madde 10 - 521 sayılı Danıştay Kanununda yer alan Başkanunsözcüsü unvanı Danıştay Başsavcısı, Kanunsözcüsü unvanı Danıştay Savcısı, Başyardımcı ve yardımcı unvanları, Danıştay Tetkik Hakimi olarak değiştirilmiştir.
YÜRÜRLÜK:
Madde 26 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
YÜRÜTME:
Madde 27 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.